לעװיטיק
/25:1 און גאָט האָט גערעדט צו משהן אױפֿן באַרג סיני, אַזױ צו זאָגן:
/25:2 רעד צו די קינדער פֿון ישׂראל, און זאָג צו זײ: װען איר קומט אַרײַן
דאָס לאַנד װאָס איך גיב אײַך, זאָל דאָס לאַנד היטן אַ שבת צו דעם
האר.
/25:3 זעקס יאָר זאָלסטו זײען דײַן פֿעלד, און זעקס יאָר זאָלסטו שערן דײַן
ווייַנגאָרטן, און קלייַבן אין זייַן פרוכט;
/25:4 אָבער אין זיבעטן יאָר זאָל זײַן אַ שבת פֿון רו אין לאַנד, אַ
ש
ווייַנגאָרטן.
/25:5 װאָס װאַקסט פֿון זיך אַלײן פֿון דײַן שניט, זאָלסטו ניט שנײַדן;
און זאָלסט ניט קלייַבן די ווייַנטרויבן פון דיין ווייַנשטאָק, ווארים עס איז אַ יאָר פון
רו צו דער ערד.
/25:6 און דער שבת פֿון לאַנד זאָל אײַך זײַן צו עסן; פֿאַר דיר און פֿאַר דײַן
קנעכט, און פֿאַר דיין דינסט, און פֿאַר דיין שכר קנעכט, און פֿאַר דיין
פרעמדער וואס וואוינט מיט דיר,
/25:7 און פֿאַר דײַן בהמה, און פֿאַר די בהמה װאָס אין דײַן לאַנד, אַלע װעלן
די מערהייט דערפון איז פלייש.
/25:8 און זאָלסט דיר צײלן זיבן שבֿטים פֿון יאָר זיבן מאָל.
זיבן יאר; און דער חלל פֿון די זיבן שבתים פֿון יאָר זאָל זײַן ביז
דיך נײַן און פערציק יאָר.
/25:9 דענצמאָל זאָלסטו מאַכן געבלאָזן דעם שוֹפֿר פֿון יוֹבל אױפֿן צענטן.
טאָג פֿון זיבעטן חודש, אין טאָג פֿון כפרה זאָלט איר מאַכן דעם
שופר אין אײַער גאַנצן לאַנד.
/25:10 און איר זאָלט הײליקן דאָס פֿופֿציקסטן יאָר, און אױסרופֿן אַ פֿרײַהײט אין גאַנצן
דאָס גאַנצע לאַנד צו אַלע אירע באַװוינער; אַ יוֹבל זאָל עס זײַן
איר; און איר זאָלט זיך אומקערן איטלעכער צו זײַן אײגנטום, און איר זאָלט
קערט איטלעכער צו זײַן משפּחה.
/25:11 אַ יוֹבל זאָל זײַן פֿאַר אײַך דאָס פֿופֿציקסטע יאָר: איר זאָלט ניט זײען, און ניט זײען
שנײַד דאָס װאָס װאַקסט אין אים, און זאָלסט ניט קלײַבן דערין די װײַנטרויבן
דײַן װײַנשטאָק האָט זיך אױסגעטאָן.
/25:12 װאָרום דאָס איז יוֹבל; הײליק זאָל עס אײַך זײַן: איר זאָלט עסן דעם
פאַרגרעסערן דערפון אויס פון די פעלד.
/25:13 אין דעם יאָר פֿון דעם יוֹבל זאָלט איר זיך אומקערן איטלעכער צו זײַן
פאַרמעגן.
/25:14 און אַז דו װעסט פֿאַרקױפֿן עפּעס צו דײַן חבֿר, אָדער קױפֿט פֿון דײַן
חבר ס האַנט, איר זאָלט ניט דריקן איינער דעם אנדערן;
/25:15 לױט דער צאָל פֿון יאָרן נאָך דעם יוֹבל זאָלסטו קױפֿן פֿון דײַן
נעבן, און לױט דער צאָל פֿון די יאָרן פֿון די פֿרוכטן זאָל ער
פארקויפן צו דיר:
/25:16 לױט די פֿיל יאָרן זאָלסטו מערן דעם פּריז
דערפון, און לויט דער ווייניקקייט פון יאָרן זאָלסטו פאַרמינערן די
דער פּרייַז דערפון, וואָרעם לויט דער צאָל פון די יאָרן פון די פרוכט
ער פֿאַרקױפֿט דיר.
/25:17 דרום זאָלט איר ניט דריקן אײנער דעם אַנדערן; אָבער דו זאָלסט מורא האָבן פֿאַר דײַן
גאָט: װאָרום איך בין יהוה אײַער גאָט.
/25:18 דרום זאָלט איר טאָן מײַנע חוקים, און מײַנע געזעצן זאָלט איר היטן, און זײ טאָן;
און איר זאָלט זיצן אין דער ערד אין זיכערקייט.
/25:19 און דאָס לאַנד װעט געבן איר פֿרוכט, און איר װעט עסן אײַער זאַט, און
וואוינען דערין אין זיכערקייט.
/25:20 און אַז איר װעט זאָגן: װאָס זאָלן מיר עסן אין זיבעטן יאָר? זע, מיר
זאָל ניט זײען, און ניט אײַנזאַמלען אונדזער צאָל:
/25:21 און איך װעל באַפֿױלן אױף אײַך מײַן ברכה אין זעקסטן יאָר, און זי װעט
ברענגען אַרויס פרוכט פֿאַר דריי יאָר.
/25:22 און איר זאָלט זײען דאָס אַכטע יאָר, און נאָך עסן פֿון אַלטע פֿרוכט ביזן טאָג
ניינטער יאר; ביז אירע פֿרוכטן קומען אַרײַן, זאָלט איר עסן פֿון דער אַלטער קראָם.
/25:23 דאָס לאַנד זאָל ניט פֿאַרקױפֿט װערן אױף אײביק, װאָרום דאָס לאַנד איז מײַן; װאָרום איר זענט
פֿרעמדע און פֿרעמדע מיט מיר.
/25:24 און אין גאַנצן לאַנד פֿון אײַער אײגנטום זאָלט איר געבן אַ אױסלייזונג
דאָס לאַנד.
/25:25 אױב דײַן ברודער איז אָרעם געװאָרן, און ער האָט פֿאַרקױפֿט פֿון זײַן אײגנטום,
און אַז עמיצער פֿון זײַן משפּחה װעט קומען עס אױסלײזן, זאָל ער אױסלײזן דאָס װאָס
זײַן ברודער האָט פֿאַרקױפֿט.
/25:26 און אױב דער מאַן האָט ניט קײנער עס צו אױסלײזן, און ער קען עס אױסלײזן;
/25:27 און זאָל ער צײלן די יאָרן פֿון זײַן פֿאַרקױף, און ער זאָל אומקערן דאָס
איבערפלוס צו דעם מאן צו וועמען ער האט עס פארקויפט; כּדי ער זאָל זיך אומקערן צו זײַנעם
פאַרמעגן.
/25:28 אָבער אױב ער קען עס אים ניט אומקערן, דאַן װערט פֿאַרקױפֿט
זאָל בלײַבן אין דער האַנט פֿון דעם װאָס האָט עס געקױפֿט ביז דעם יאָר פֿון
יוֹבֵל: און אין יוֹבל זאָל עס אַרױסגײן, און ער װעט זיך אומקערן צו זײַן
פאַרמעגן.
/25:29 און אַז אַ מאַן װעט פֿאַרקױפֿן אַ װױנונגס הױז אין אַ װאַנטער שטאָט, זאָל ער אױסלײזן
עס אין אַ גאַנץ יאָר נאָך עס איז פארקויפט; אין אַ גאַנץ יאָר קען ער
אויסלייזן עס.
/25:30 און אױב עס װערט ניט אױסגעלײזט אין אַ גאַנצן יאָר, זאָל דער
הױז װאָס אין דער װאַנטער שטאָט זאָל אים באַפֿעסטיקט װערן אױף אײביק
װאָס האָט עס געקױפֿט אין זײַנע דוֹר-דוֹרות; עס זאָל ניט אַרױסגײן אין דער
יובל.
/25:31 אָבער די הײַזער פֿון די דערפֿער װאָס האָבן ניט קײן מױער רונד אַרום זײ, װעלן
גערעכנט װערן װי די פעלדער פֿון לאַנד: מע מעג זײ אױסלײזן, און זײ
זאָל אַרױסגײן אין יוֹבל.
/25:32 אָבער די שטעט פֿון די לוִיִים, און די הײַזער פֿון די שטעט
פֿון זײער אײגנטום, זאָלן די לוִיִים אױסלײזן אין יעדן צײַט.
/25:33 און אַז אַ מאַן װעט קױפֿן פֿון די לוִיִים, דאַן דאָס הױז װאָס איז פֿאַרקױפֿט געװאָרן, און
די שטאָט פֿון זײַן אײגנטום זאָל אַרױסגײן אין יאָר פֿון יוֹבל;
הײַזער פֿון די שטעט פֿון די לוִיִים זײַנען זײער אײגנטום צװישן די
קינדער פֿון ישׂראל.
/25:34 אָבער דאָס פֿעלד פֿון די פֿאַרשטאַנד פֿון זײערע שטעט טאָר ניט פֿאַרקױפֿט װערן; פֿאַר עס איז
זייער שטענדיק פאַרמעגן.
/25:35 און אױב דײַן ברודער איז געװאָרן אָרעם, און איז געפֿאַלן מיט דיר; דעמאָלט
זאָלסט אים אַװעקלאָזן, יאָ, כאָטש ער איז אַ פֿרעמדער, אָדער אַ פֿרעמדער;
כּדי ער זאָל לעבן מיט דיר.
/25:36 נעם ניט פֿון אים קײן ױנג, און זאָלסט ניט פֿאַרמערן, אָבער זאָלסט מורא האָבן פֿאַר דײַן גאָט; אַז דיין
ברודער זאל לעבן מיט דיר.
/25:37 זאָלסטו אים ניט געבן דײַן געלט אױף uxura, און זאָלסט אים ניט לײַען דײַן שפּײַז.
פֿאַר פאַרגרעסערן.
/25:38 איך בין יהוה אײַער גאָט, װאָס האָט דיך אַרױסגעצױגן פֿון לאַנד
מִצרַיִם, דיר צו געבן דאָס לאַנד כּנַעַן, און צו זײַן אײַער גאָט.
/25:39 און אױב דײַן ברודער װאָס װױנט בײַ דיר, װערט אָרעם, און װערט פֿאַרקױפֿט צו
דיר; זאָלסט אים ניט צווינגען צו דינען פֿאַר אַ קנעכט.
/25:40 אָבער װי אַ געדונגענער, און װי אַ פֿרעמדער, זאָל ער זײַן מיט דיר, און
זאָל דיר דינען ביזן יאָר פֿון יוֹבל.
/25:41 און ער זאָל אַװעקגײן פֿון דיר, אי ער און זײַנע קינדער מיט אים;
און זאָל זיך אומקערן צו זײַן משפּחה, און צו זײַן אײגנטום
אבות זאל ער זיך אומקערן.
/25:42 װאָרום דאָס זײַנען מײַנע קנעכט װאָס איך האָב אַרױסגעצױגן פֿון דעם לאַנד
מִצרַיִם: פֿאַר קנעכט זאָלן זײ ניט פֿאַרקױפֿט װערן.
/25:43 מיט שטרענגקײט זאָלסטו ניט הערשן איבער אים; אָבער זאָלסט מורא האָבן פֿאַר דײַן גאָט.
/25:44 סײַ דײַנע קנעכט, און סײַ דײַנע דינסטן װאָס דו װעסט האָבן, זאָלן זײַן פֿון
די פֿעלקער װאָס רונד אַרום דיר; פֿון זיי זאָלט איר קויפן קנעכט און
דינסטמיידלעך.
/25:45 און פֿון די קינדער פֿון די פֿרעמדע װאָס װױנען צװישן אײַך, פֿון
זײ זאָלט איר קױפֿן, און פֿון זײערע משפּחות װאָס מיט אײַך, װאָס זײ
געבאָרן אין דיין לאַנד, און זיי וועלן זיין דיין פאַרמאָג.
/25:46 און איר זאָלט זײ נעמען פֿאַר אַ נחלה פֿאַר אײַערע קינדער נאָך דיר, צו
ירשענען זיי פֿאַר אַ פאַרמעגן; זיי וועלן זיין דיין קנעכט אויף אייביק: אָבער
איבער אײַערע ברידער, די קינדער פֿון ישׂראל, זאָלט איר ניט הערשן איבער אײנעם
אן אנדער מיט שטרענגקייט.
/25:47 און אױב אַ פֿרעמדער אָדער פֿרעמדער װערט רייך בײַ דיר, און דײַן ברודער
וואוינט ביי אים ארעמע, און פארקויפט זיך צום פרעמדן אדער
פֿרעמדער בײַ דיר, אָדער צו דער פֿרעמדער משפּחה;
/25:48 נאָכדעם װי ער װערט פֿאַרקױפֿט, מעג ער װידער אױסגעלײזט װערן; איינער פון זיינע ברידער קען
אויסלייזן אים:
/25:49 אָדער זײַן פֿעטער, אָדער זײַן פֿעטערס זון, קען אים אױסלײזן, אָדער אַלץ װאָס איז
דער נאנט צו אים פון זיין משפּחה זאל אים אויסלייזן; אָדער אויב ער איז ביכולת, ער
זאל זיך אויסלייזן.
/25:50 און ער זאָל רעכענען מיט דעם װאָס האָט אים געקױפֿט פֿון דעם יאָר װאָס ער איז געװען
פֿאַרקױפֿט צו אים ביזן יאָר פֿון יוֹבל, און דער פּרייַז פֿון זײַן פֿאַרקױף זאָל זײַן
לױט דער צאָל פֿון יאָרן, לױט דער צײַט פֿון אַ שכר
קנעכט זאָל עס זײַן מיט אים.
/25:51 אױב עס זײַנען נאָך אַ סך יאָרן הינטער זײ, זאָל ער געבן לױט זײ
ווידער דער פּרייַז פון זיין גאולה פון די געלט וואָס ער איז געווען געקויפט
פֿאַר.
/25:52 און אױב עס בלײַבט װינציק יאָר ביז יובל יאָר, זאָל ער
רעכנט מיט אים, און לויט זײַנע יאָרן זאָל ער אים ווידער געבן
פּרייַז פון זיין גאולה.
/25:53 און ער זאָל זײַן מיט אים װי אַ יאָר־כּוח, און דער אַנדערער
ניט הערשן מיט שטרענגקייט איבער אים אין דיין אויגן.
/25:54 און אַז ער װערט ניט אױסגעלײזט אין די דאָזיקע יאָרן, זאָל ער אַרױסגײן אין דער
יאָר פֿון יוֹבל, אי ער און זײַנע קינדער מיט אים.
/25:55 װאָרום די קינדער פֿון ישׂראל זײַנען מיר קנעכט; זײ זײַנען מײַנע קנעכט
װאָס איך האָב אַרױסגעצױגן פֿון לאַנד מִצרַיִם: איך בין יהוה אײַער גאָט.
