דניאל
/2:1 און אין צװײטן יאָר פֿון דער מלוכה פֿון נבוכדנצר נבוכדנצר
האָט געחלומט חלומות, מיט װאָס זײַן גײַסט האָט זיך דערשראָקן, און זײַן שלאָף האָט זיך צעבראָכן
פון אים.
/2:2 האָט דער מלך באַפֿױלן צו רופֿן די מכשפים, און די אַסטראָלאָגן
די מכשפים, און די כַּשׂדים, צו װײַזן דעם מלך זײַנע חלומות. אַזוי
זײ זײַנען געקומען און האָבן זיך געשטעלט פֿאַרן מלך.
/2:3 האָט דער מלך צו זײ געזאָגט: מיר האָט געחלומט אַ חלום, און מײַן גײַסט איז געװען
ומרויק צו וויסן דעם חלום.
/2:4 און די כַּשׂדים האָבן גערעדט צום מלך אין ארם, לעב אױף אײביק, מלך!
דערצײלט דײַנע קנעכט דעם חלום, און מיר װעלן זאָגן דעם פּיתרון.
/2:5 האָט דער מלך געענטפֿערט, און האָט געזאָגט צו די כַּשׂדים: די זאַך איז אַװעק פֿון מיר;
אויב איר ווילט מיר נישט דערקענען דעם חלום מיט דעם פירוש
דערפון זאָלט איר צעשניטן װערן, און אײַערע הײַזער זאָלן געמאַכט װערן
דונגהיל.
/2:6 אָבער אַז איר װעט זאָגן דעם חלום און זײַן פּיתרון, זאָלט איר זאָגן
באַקומען פון מיר מתנות און באַלוינונג און גרויס כּבֿוד: דעריבער ווייַזן מיר די
חלום און זיין פּיתרון.
/2:7 האָבן זײ װידער געענטפֿערט, און געזאָגט: זאָל דער מלך דערצײלן זײַנע קנעכט דעם חלום;
און מיר װעלן דערצײלן דעם פּיתרון דערפֿון.
/2:8 האָט דער מלך געענטפֿערט, און געזאָגט: איך װײס פֿאַרזיכערט אַז איר װעט געווינען
צייט, ווייַל איר זען די זאַך איז ניטאָ פון מיר.
/2:9 אָבער אױב איר װעט מיר ניט מאַכן װיסן דעם חלום, איז נאָר אײן גזירה
פֿאַר אײַך, װאָרום איר האָט צוגעגרײט ליגנעריש און פֿאַרדאָרבענע װערטער צו רעדן פריער
מיר, ביז די צייט וועט זיין געביטן: דעריבער זאָגן מיר דעם חלום, און איך וועל
װיסן, אַז איר קענט מיר װײַזן זײַן פּיתרון.
/2:10 האָבן די כַּשׂדים געענטפֿערט פֿאַרן מלך, און האָבן געזאָגט: ניטאָ קײן מאַן
אױף דער ערד װאָס קען דערצײלן דעם מלךס זאַך; דרום איז ניטאָ
קעניג, האר, אדער הערשער, וואס האט געבעטן אזעלכע זאכן ביי קיין מכשף, אדער
אַסטראָלאָג, אָדער טשאַלדעאַן.
/2:11 און עס איז אַ זעלטענע זאַך װאָס דער מלך פֿאָדערט, און קײן אַנדערער איז ניטאָ
װאָס קאָן עס װײַזן פֿאַרן מלך, אַחוץ די געטער װאָס זײער װױנונג איז ניט
מיט פלייש.
/2:12 דערפֿאַר האָט דער מלך געצערנט און זײער געצערנט, און האָט באַפֿױלן צו
צעשטערן אַלע חכמים פון בבל.
/2:13 און דער באַפֿעל איז אַרױסגעגאַנגען, אַז די חכמים זאָלן דערשלאָגן װערן; און זיי
האָט געזוכט דניאלן און זײַנע חבֿרים צו דערשלאָגן ווערן.
/2:14 האָט דניאל געענטפֿערט מיט עצה און חכמה צו אַריוֹך דעם הױפּטמאַן
דעם מלכס וועכטער, וואָס איז אַרויסגעגאַנגען צו טייטן די חכמים פון בבל.
/2:15 האָט ער געענטפֿערט, און האָט געזאָגט צו אַריוֹכן דעם מלכס הױפּטמאַן: פֿאַר װאָס איז דער גזירה אַזױ.
געאײַלט פֿון דעם מלך? און אריוך האָט דערצײלט דניאלן די זאַך.
/2:16 איז דניאל אַרײַן, און האָט געבעטן דעם מלך ער זאָל אים געבן
צײַט, און ער זאָל װײַזן דעם מלך דעם פּיתרון.
/2:17 איז דניאל געגאַנגען צו זײַן הױז, און האָט באַװוּסט חנניה די זאַך.
מישאל, און עזריה, זײַנע חבֿרים:
/2:18 כּדי זײ זאָלן באַגערן רחמנות פֿון דעם גאָט פֿון הימל װעגן דעם
סוד; אַז דניאל און זיינע חברים זאָלן ניט אומקומען מיט די איבעריקע
די חכמים פון בבל.
/2:19 דענצמאָל איז דער סוד אַנטפּלעקט געװאָרן צו דניאלן אין אַ נאַכטזעונג. דערנאָך דניאל
געבענטשט דעם גאָט פֿון הימל.
/2:20 האָט דניאל געענטפֿערט און געזאָגט: געבענטשט זאָל זײַן דער נאָמען פֿון גאָט אױף אײביק און אײביק;
פֿאַר חכמה און מאַכט זענען זיין:
/2:21 און ער האָט פֿאַרביטן די צײַטן און די צײַטן;
שטעלט אויף מלכים: ער גיט חכמה צו די חכמים, און זיי וויסן
וואָס וויסן שכל:
/2:22 ער אַנטפּלעקט די טיפֿע און פֿאַרהאָרגענע זאַכן, ער װײס װאָס איז אין דער
פינצטערניש, און דאָס ליכט וואוינט ביי אים.
/2:23 איך דאַנקען דיר, און לױב דיך, גאָט פֿון מײַנע עלטערן, װאָס האָסט געגעבן.
מיר חכמה און שטאַרקייט, און האָסט מיר אַצונד געמאַכט וואָס מיר האָבן געגלוסט
דיך, װאָרום דו האָסט אונדז אַצונד געמאַכט דעם מלךס זאַך.
/2:24 דרום איז דניאל אַרײַן צו אַריוֹכן, װאָס דער מלך האָט צו אים באַשטעלט
פֿאַרטיליקט די חכמים פֿון בבֿל: ער איז געגאַנגען און האָט צו אים אַזױ געזאָגט; צעשטערן
ניט די חכמים פֿון בבֿל: ברענג מיך אַרײַן פֿאַרן מלך, און איך װעל
װײַז דעם מלך דעם פּיתרון.
/2:25 און אריוך האָט געאײַלט אַרײַנגעבראַכט דניאלן פֿאַר דעם מלך, און האָט אַזױ געזאָגט
צו אים האָב איך געפֿונען אַ מאַן פֿון די געפֿאַנגענע פֿון יהודה, װאָס װעט מאַכן
ידע דעם מלך דעם פּיתרון.
/2:26 האָט דער מלך געענטפֿערט, און האָט געזאָגט צו דניאלן, װאָס זײַן נאָמען איז געװען בלטשאצאַר: קונסט
דו קענסט מיר מאכן באקאנט דעם חלום וואס איך האב געזען, און דעם
ינטערפּריטיישאַן דערפון?
/2:27 האָט דניאל געענטפֿערט פֿאַרן מלך, און האָט געזאָגט: דער סוד װאָס
דער מלך האָט געפֿאָדערט, קענען ניט די חכמים, די אַסטראָלאָגן, די
מַכְשִׁים, די זַכְיָרים, ווייזן דעם מלך;
/2:28 אָבער עס איז פֿאַראַן אַ גאָט אין הימל, װאָס אַנטפּלעקט סודות, און דערקענט
דער מלך נבוכדנצר װאָס װעט זײַן אין די לעצטע טעג. דיין חלום, און
דאָס זײַנען די זעונגען פֿון דײַן קאָפּ אױף דײַן בעט;
/2:29 און דיר, מלך, דײַנע מחשבות זײַנען געקומען אין דײַן זינען אױף דײַן בעט, װאָס
זאָל געשען דערנאָך, און דער, וואָס אַנטפּלעקט סודות, מאַכט
װײסט דיר װאָס װעט געשען.
/2:30 אָבער מיר, דער דאָזיקער סוד װערט מיר ניט אַנטפּלעקט פֿאַר קײן חכמה װאָס איך
האָבן מער ווי אַלע לעבעדיק, אָבער פֿאַר זייער צוליב וואָס וועט מאַכן באקאנט די
פּיתרון צו דעם מלך, און אַז דו זאָלסט וויסן די מחשבות פון
דיין הארץ.
/2:31 דו, מלך, האָט געזען, און ערשט אַ גרױסער בילד. דאס גרויס בילד, וועמענס
ליכטיקקייט איז געווען אויסגעצייכנט, געשטאנען פאר דיר; און זײַן געשטאַלט איז געװען
שרעקלעך.
/2:32 דער קאָפּ פֿון דעם בילד איז געװען פֿון פֿײַן גאָלד, זײַן ברוסט און זײַנע אָרעמס פֿון זילבער;
זיין בויך און זיין דיך פון קופּער,
/2:33 זײַנע פֿיס פֿון אײַזן, זײַנע פֿיס פֿון אײַזן, און אַ טײל פֿון ליים.
/2:34 האָסט געזען ביז אַ שטײן איז אױסגעשטאָרבן אָן הענט, װאָס האָט געשלאָגן דעם
בילד אויף זײַנע פֿיס װאָס זײַנען געװען פֿון אײַזן און לײם, און זײ צעבראָכן
ברעקלעך.
/2:35 דענצמאָל איז צעבראָכן געװאָרן דאָס אײַזן, דעם ליים, דאָס קופּער, דאָס זילבער, און דאָס גאָלד.
צו שטיקער צוזאַמען, און געווארן ווי די פּסוילעס פון זומער
טהרעשפלאָרס; און דער װינט האָט זײ אַװעקגעטראָגן, און קײן אָרט האָט מען ניט געפֿונען
פֿאַר זיי: און דער שטיין וואָס האָט געשלאָגן דעם בילד איז געווארן אַ גרויס באַרג,
און האָט אָנגעפֿילט די גאַנצע ערד.
/2:36 דאָס איז דער חלום; און מיר וועלן דערציילן זיין פּיתרון פריער
דער קעניג.
/2:37 דו, מלך, ביסט אַ מלך פֿון די מלכים, װאָרום דער גאָט פֿון הימל האָט דיר געגעבן.
אַ מלכות, מאַכט, און שטאַרקייט, און כבוד.
/2:38 און װוּ נאָר די מענטשנקינדער װױנען, די חיה פֿון פֿעלד און
די פֿױגלען פֿון הימל האָט ער געגעבן אין דײַן האַנט, און געמאַכט
דו הערשער איבער זיי אלע. דו ביסט דעם קאָפּ פון גאָלד.
/2:39 און נאָך דיר װעט אױפֿשטײן אַן אַנדער מלוכה, װאָס איז נידעריקער פֿון דיר, און אַן אַנדערער
דריטע מלוכה פֿון קופּער, װאָס װעט הערשן איבער דער גאַנצער ערד.
/2:40 און די פֿערטע מלוכה װעט זײַן שטאַרק װי אײַזן: פֿאַר אַײַזן
צעברעכ ט אי ן שטיקע ר או ן אונטערנעבע ן אל ץ : או ן װ י אײזן , װא ס ברעכט
דאָס אַלץ זאָל ער צעברעכן און צעברעכן.
/2:41 און דו האָסט געזען די פֿיס און פֿעסן, אַ טייל פֿון טעפּערליים, און
טייל פון אייַזן, די מלכות וועט זיין צעטיילט; אָבער עס וועט זיין אין אים פון
די שטאַרקייט פֿון אײַזן, װאָרום דו האָסט געזען דאָס אײזן געמישט מיט
מירי ליים.
/2:42 און אַזױ װי די פֿעסן פֿון די פֿיס זײַנען געװען אַ טייל פֿון אײַזן, און אַ טײל פֿון ליים, אַזױ זײַנען די
די מלכות וועט זיין טייל שטאַרק, און טייל צעבראכן.
/2:43 און אַז דו האָסט געזען אײַזן געמישט מיט לײמען, װעלן זײ זיך אױסמישן
זיך מיט דעם זאָמען פֿון מענטשן, אָבער זיי זאָלן זיך ניט צוהענגן
אן אנדער, װיא אײַזן איז ניט געמישט מיט ליים.
/2:44 און אין די טעג פֿון די דאָזיקע מלכים װעט דער גאָט פֿון הימל אױפֿשטעלן אַ מלוכה;
וואָס וועט קיינמאָל ניט חרובֿ ווערן, און די מלכות וועט ניט זיין לינקס צו
אַנדערע פֿאָלק, אָבער עס זאָל צעברעכן און פֿאַרצערן דאָס אַלץ
מלכות, און עס וועט שטיין אויף אייביק.
/2:45 װײַל דו האָסט געזען, אַז דער שטײן איז פֿאַרשניטן געװאָרן פֿון באַרג
אָן הענט, און אַז עס צעבראכן אין ברעקלעך די אייַזן, די מעש, די
ליים, דאָס זילבער, און דאָס גאָלד; דער גרויסער גאָט האָט באַקענען דעם
מלך וואָס וועט פּאַסירן דערנאָך: און דער חלום איז זיכער, און
די ינטערפּריטיישאַן דערפון זיכער.
/2:46 איז דער מלך נבוכדנצר געפֿאַלן אױף זײַן פּנים, און האָט זיך געבוקט פֿאַר דניאלן.
און האָט באַפֿױלן, אַז זײ זאָלן געבן אַ שפּײַזאָפּפֿער און זיסע ריחות
אים.
/2:47 האָט דער מלך געענטפֿערט צו דניאלן, און האָט געזאָגט: פֿאַר װאָר, דאָס איז דײַן גאָט
איז אַ גאָט פֿון געטער, און אַ האר פֿון מלכים, און אַ מגלה סודות, זען
דו קענסט אַנטפּלעקן דעם סוד.
/2:48 האָט דער מלך געמאַכט דניאלן פֿאַר אַ גרױסער מאַן, און האָט אים געגעבן אַ סך גרױסע מתּנות.
און ער האָט אים געמאַכט פֿאַר אַ הערשער איבער דער גאַנצער פּראָווינץ פֿון בבל, און צו דעם האַר פֿון דער
מושלים איבער אַלע חכמים פון בבל.
/2:49 האָט דניאל געבעטן דעם מלך, און ער האָט געשטעלט שדרך, און משך, און
אַבְדְנֶגוֹ, איבער די ענינים פון דער פּראָווינץ פון בבל, אָבער דניאל איז געזעסן אין
דער טױער פֿון מלך.
