2 מכבים
/14:1 נאָך דרײַ יאָר איז יהודה דערצײלט געװאָרן, אַז דמטריוס דער זון פֿון
Seleucus, ווייל אריין דורך די האַווען פון טריפּאָליס מיט אַ גרויס מאַכט און
נאַווי,
/14:2 ער האָט פֿאַרנומען דאָס לאַנד, און האָט דערהרגעט אנטיוֹכוס, און זײַן באַשיצער ליסיאַס.
/14:3 און אײנער אַלקימוס, װאָס איז געװען כּהן גדול, און האָט זיך פֿאַראומרײניקט
מרצון אין די צייטן פון זייער פאַרמישונג מיט די גויים, זעענדיק אַז
ער האט זיך בשום אופן נישט געקאנט ראטעווען, און ניט מער צוקומען צום קודש
מזבח,
/14:4 איז געקומען צום מלך דמעטריוס אין הונדערט און פֿופֿציקסטן יאָר;
געבן אים אַ קרױן פֿון גאָלד, און אַ דלאָניע, און אױך פֿון די בענדער
וואָס מען האָט גענוצט אין דעם בית המקדש, און אַזוי אין יענעם טאָג האָט ער געהאלטן זיין
שלום.
/14:5 אָבער ער האָט געהאַט געלעגנהײט צו פֿאָרן זײַן נאַרישער פֿירמע, און
דעמטריוס האָט גערופֿן צו אַ עצה, און געפרעגט ווי די אידן זענען שטייענדיק
און וואָס זיי האָבן בדעה, האָט ער דערויף געענטפערט:
/14:6 די פֿון די ייִדן װאָס ער האָט גערופֿן אַססידים, װאָס זײַן האַר איז יהודה
מַקְבָּעוֹת, מְיַזֵּר מַלְאָכָה וּבְנֵי זַכָּאָה, וּלְאִתְחַבְּרָא דָא
בשלום.
/14:7 דערפֿאַר, װאָס איך בין אָפּגעטאָן פֿון כּבֿוד פֿון מײַנע עלטערן, מײן איך דעם הויך
כהונה, בין איצט געקומען אַהער:
/14:8 ערשטנס, פֿאַרװאָר, פֿאַר דער אומפֿאָרמענער זאָרג איך האָב פֿון די זאַכן
king; און צװײטנס, אַפילו דערפֿאַר האָב איך בדעה דאָס גוטס פֿון מײַן אײגענעם
לאַנדמיינער: פֿאַר אַלע אונדזער פאָלק איז אין קיין קליין צאָרעס דורך די
אומבאהאלטענע האנדלונג פון זיי פריער געזאגט.
/14:9 דרום, מלך, װײַל איר קענט אַלע די דאָזיקע זאַכן, היט זיך פֿאַר דעם
לאַנד, און אונדזער פאָלק, וואָס איז געדריקט אויף יעדער זייַט, לויט צו
די רחמנות וואָס דו האָסט געטאָן צו אַלע.
/14:10 אַזױ לאַנג װי יהודה לעבט, איז ניט מעגלעך אַז די מדינה זאָל זײַן
שטיל.
/14:11 דאָס איז ניט פריער גערעדט געװאָרן פֿון אים, נאָר פֿון אַנדערע פֿון דעם מלךס פֿרײַנט;
זײַענדיק מיט רשעות אַקעגן יהודהן, האָט מער קטורת געטאָן דמעטריוס.
/14:12 און האָט גלײַך גערופֿן ניקנור, װאָס איז געװען בעל־העלפֿנטן, און
און ער האָט אים געמאַכט צו גענעראל איבער יהודה, און האָט אים אַרויסגעשיקט,
/14:13 און אים באַפֿױלן צו הרגענען יהודהן, און צעשפּרײטן די װאָס מיט אים;
און צו מאַכן אַלקימוס כהן גדול אין דעם גרויסן היכל.
/14:14 און די פֿעלקער װאָס זײַנען אַנטלױפֿן פֿון יהודה פֿון יהודה, זײַנען געקומען קײן ניקנור.
דורך שאָף, און טראַכטן אַז די שאָדן און ומגליק פון די אידן זענען זייער
וווילשטאנד.
/14:15 און אַז די ייִדן האָבן געהערט פֿון ניקנורס קומען, און אַז די פֿעלקער זײַנען געװען
ארויף קעגן זיי, האבן זיי געווארפן ערד אויף זייערע קעפ, און געבעטן
צו אים, װאָס האָט אױפֿגעשטעלט זײַן פֿאָלק אױף אײביק, און װאָס העלפֿט תּמיד
זיין חלק מיט מאַנאַפעסטיישאַן פון זיין בייַזייַן.
/14:16 און לויט דעם באַפֿױלן פֿון דעם הױפּטמאַן, האָבן זײ גלײַך אַװעקגענומען פֿון אים
פֿון דאָרטן, און האָט גענענט צו זיי אין דער שטאָט דסאו.
/14:17 און שמעון, יהודהס ברודער, האָט זיך אָנגעשלאָסן מיט ניקנור, אָבער איז געװען
עטװא ס אומבאמאכט , דור ך ד י פּלוצעמדיק ע שטילקײט ן פו ן זײנ ע שונאים .
/14:18 אָבער ניקנור, דערהערנדיק פֿון דער מאַן פֿון די װאָס מיט זײ
יהודה, און די מוט, וואָס זיי האָבן צו קעמפן פֿאַר זייער לאַנד,
דו זאלסט נישט פּרובירן די זאַך מיט דער שווערד.
/14:19 און ער האָט געשיקט פּאָסידוניוס, און תאודוטוס, און מתתיהו, צו מאַכן.
שלום.
/14:20 און אַז זײ האָבן דערױף אַ לאַנגע עצה געגעבן, און דער קאַפּיטאַן האָט געהאַט
האָט דער עולם דערמיט באַקענט, און עס האָט זיך באַוויזן אַז זיי זענען געווען
אַלע מיט איין מיינונג האָבן זיי מסכים געווען צו די בונדים,
/14:21 און זײ האָבן באַשטימט אַ טאָג זיך צו באַגעגענען אַלײן, און װען דער טאָג
געקומען, און פֿאַר יעדער פון זיי איז געווען שטעלן בענקל,
/14:22 לודאַס האָט געשטעלט באַװאַפֿטע מענטשן גרייט אין באַקוועם ערטער, כּדי נישט צו פֿאַרראַכטן
זאָל פּלוצלינג פּראַקטיסיז דורך די שונאים: אַזוי זיי געמאכט אַ שלום
קאָנפֿערענץ.
/14:23 און ניקנור איז געבליבן אין ירושָלַיִם, און ער האָט ניט געשאָדט, און האָט אַװעקגעשיקט דעם
מענטשן וואָס זענען געקומען שטראָמען צו אים.
/14:24 און יהודה האָט ער ניט געװאָלט אַרױסנעמען פֿון זײַנע אױגן, װאָרום ער האָט ליב דעם
מענטש פון זיין האַרץ
/14:25 האָט ער אים אױך געבעטן, ער זאָל נעמען אַ װײַב, און געבערן קינדער, און ער האָט חתונה געהאַט.
איז געווען שטיל, און גענומען טייל פון דעם לעבן.
/14:26 אָבער אַלקימוס האָט דערזען די ליבשאַפֿט װאָס איז צװישן זײ, און האָט באַטראַכט.
די בונד וואָס זענען געשלאגן זענען געקומען צו דמעטריוס, און האָט אים געזאָגט
ניקאַנאָר איז נישט געזונט אַפעקטאַד צו די שטאַט; פאר דעם האט ער פארשטעלט
יהודה, אַ פאַררעטער צו זיין מלכות, צו זיין דער מלך ס סאַקסעסער.
/14:27 איז דער מלך געװען אין צאָרן, און האָט דערצערנט מיט די באַשולדיקונגען פֿון דעם.
דער רובֿ שלעכט מענטש, געשריבן צו ניקאַנאָר, סיגנאַפיינג אַז ער איז געווען פיל
האָט זיך דערשראָקן מיט די בונדים, און אים באַפֿוילן ער זאָל שיקן
מַקְבָּא כֹּלָּא כֹּלָּא כֹּלָּא לְאַתְיָיא.
/14:28 און אַז דאָס איז געקומען צו ניקנורס הערן, האָט ער זיך שטאַרק פֿאַרשעמט אין זיך;
אוּן עֶר הָאט זִיךְ מְיַישֵׁב גִיוֶוען אַז עֶר זָאל פַארְטְלִין דִי מֶעְטְרִין
מסכים געווען, דער מענטש איז אין קיין שולד.
/14:29 אָבער װײַל עס איז ניט געװען קײן האַנדלונג קעגן דעם מלך, האָט ער געהיט זײַן צײַט
צו ויספירן דעם זאַך דורך פּאָליטיק.
/14:30 אָבער, ווען דער מכבי האָט געזען אַז ניקנור האָט זיך אָנגעהויבן צו זיין טרויעריק.
צו אים, און אַז ער האָט אים געבעטן מער גראָב ווי ער איז געוואוינט,
דערקענט אַז אַזאַ זויער אָפּפירונג איז נישט פון גוטן, ער אלנגעזאמלט
צוזאמע ן ניש ט װײני ק פו ן זײנ ע מענער , או ן הא ט זי ך אפגעקער ט פו ן ניקאנור .
/14:31 אָבער דער אַנדערער, װיסנדיק, אַז ער איז נײַערט פֿאַרהיט געװאָרן פֿון יהודהס פּאָליטיק,
געקומען אין דעם גרויסן און הייליקן היכל, און האָט באַפֿוילן די כהנים דאָס
זיי האָבן געבראַכט זייערע געוויינלעכע שלאַכטאָפּפֿער, אים צו מציל זײַן דעם מאַן.
/14:32 און אַז זײ האָבן געשװאָרן, אַז זײ האָבן ניט געקענט זאָגן װוּ דער מאַן איז, װאָס ער איז
געזוכט,
/14:33 ער האָט אױסגעשטרעקט זײַן רעכטע האַנט צום היכל, און האָט אַ שבועה אַרײַן
אַזױ: אױב איר װעט מיך ניט מציל זײַן יהודה פֿאַר אַ געפֿאַנגענער, װעל איך לײגן
דעם טעמפּל פון גאָט מיט דער ערד, און איך וועל צעברעכן די
מִזְבֵּחַ, וּבְקַחְסוּ אַ הֵיכָל נְהִירָא.
/14:34 נאָך די דאָזיקע װערטער איז ער אַװעקגעגאַנגען. דעמאלט האבן די כהנים אויפגעהויבן די הענט
צו הימל, און געבעטן דעם וואָס איז געווען שטענדיק אַ פאַרטיידיקער פון זיי
פֿאָלק, אַזוי צו זאָגן;
/14:35 דו, גאָט פֿון אַלצדינג, װאָס האָט גאָרנישט באַדאַרפֿט, האָט דערפֿון געפֿעלן
דער טעמפּל פון דיין וווינאָרט זאָל זיין צווישן אונדז:
/14:36 דעריבער, אַצונד, הײליקער גאָט פֿון אַלע הײליקײטן, היטן אײביק דאָס הױז
אומזיסט , ווא ס אי ז שוי ן אי ן לעצט ן צײ ט געװאר ן טהרה , או ן אפשטעל ן יעד ן אומגערעכטי ק מויל .
/14:37 און אַצונד איז אָנגעקלאָגט געװאָרן צו ניקנור איינער רָציס, איינער פֿון די עלטסטע פֿון
ירושָלַיִם, אַ ליבהאָבער פֿון זײַנע לאַנדסמאַן, און אַ מענטש מיט זייער גוטן באַריכט, וואָס
װאָרום זײַן חן האָט מען גערופֿן אַ פֿאָטער פֿון די ייִדן.
/14:38 װאָרום אין די ערשטע צײַטן, װען זײ האָבן זיך ניט פֿאַרמישט מיט דעם
גוײם , אי ז ע ר געװע ן באשולדיק ט אי ן יהדות , או ן הא ט זי ך מוטיק , געשטארקט
גוף און לעבן מיט אַלע ווייטאג פֿאַר די רעליגיע פון די אידן.
/14:39 האָט ניקנור, װאָרום צו דערקלערן דעם שנאה װאָס ער האָט געטראָגן צו די ייִדן, געשיקט.
איבער פֿינף הונדערט מאַן פֿון מלחמה אים צו נעמען:
/14:40 װאָרום ער האָט געטראַכט, אַז ער האָט אים גענומען צו מאַכן די ייִדן אַ סך שאַטן.
/14:41 אַצונד, װען דער המון װאָלט געכאַפּט דעם טורעם און צעבראָכן געװאָרן
אַרײַן אין דער דרויסנדיקער טיר, און האָט באַפֿױלן, מע זאָל ברענגען פֿײַער עס צו פֿאַרברענען, ער
ער איז געפאלן אויף זיין שווערד, ווייל ער איז גרייט צו ווערן פון יעדער זייט;
/14:42 מײַסט אױסדערװײלט צו שטאַרבן מיט מאַן, אײדער צו קומען אין די הענט פֿון דעם
רשע, צו זיין אַביוזד אַנדערש ווי זיין איידעלע געבורט:
/14:43 אָבער פֿאַרפֿעלט פֿון זײַן שלאָג פֿון יאָגעניש, רײַסט אױך דער המון אינעװײניק
ד י טירן , אי ז ע ר געלאפע ן מוטיק ע צ ו דע ר װאנט , או ן זי ך מאנםבילי ק אראפגעװארפן
צווישן די געדיכטסטע פון זיי.
/14:44 אָבער זײ האָבן זיך גיך צוריקגעקערט, און מע האָט געמאַכט אַ פּלאַץ, און ער איז אַראָפּגעפֿאַלן אין
אין מיטן פֿון דעם פּטל.
/14:45 אָבער, בשעת עס איז נאָך געװען אין אים אַ אָטעם, אָנצינדנדיק
כעס, ער איז אויפגעשטאנען; און כאָטש זײַן בלוט האָט זיך אױסגעגאָסן װי װאַסער,
און זײַנע װוּנדן זײַנען געװען שװער, אָבער ער איז געלאָפֿן אין מיטן
טרונג; און שטייענדיק אויף אַ אַראָפאַנג שטיין,
/14:46 און װי זײַן בלוט איז אַצונד גאָר אַװעק, האָט ער אױסגעריסן זײַנע געדערעם, און
גענומען זיי אין ביידע זיינע הענט, ער וואַרפן זיי אויף די מאַסע, און גערופן
אויף דעם האר פון לעבן און גייסט צו ומקערן אים יענע ווידער, ער אַזוי
געשטארבן.
