2 מלכים
/23:1 און דער מלך האָט געשיקט, און זײ האָבן אײַנגעזאַמלט צו אים אַלע עלטסטע פֿון יהודה
און פון ירושלים.
/23:2 און דער מלך איז אַרױפֿגעגאַנגען אין הױז פֿון גאָט, און אַלע מענער פֿון
יהודה און אַלע באַװױנער פֿון ירושלים מיט אים, און די כּהנים,
און די נביאים, און דאָס גאַנצע פֿאָלק, סײַ קליין און גרויס, און ער האָט געלייענט
אין זײערע אױערן אַלע װערטער פֿון דעם בוך פֿון בונד װאָס איז געפֿונען געװאָרן
אין הױז פֿון גאָט.
/23:3 און דער מלך איז געשטאַנען בײַ אַ זײַל, און האָט געשלאָסן אַ בונד פֿאַר גאָט, צו
גײ נאָך גאָט, און צו היטן זײַנע געבאָט און זײַנע עדות
און זײַנע געזעצן מיט זײער גאַנצן האַרצן און מיט זײער גאַנצער זעל, צו טאָן דאָס
ווערטער פון דעם בונד וואָס זענען געווען געשריבן אין דעם בוך. און אַלע
מענטשן זענען געשטאנען צום בונד.
/23:4 און דער מלך האָט באַפֿױלן חִלקִיָהון דעם כּהן גדול, און די כּהנים פֿון דעם
צווייטע סדר, און די היטער פון דער טיר, אַרויסצופירן פון דער
הֵיכָל פוּן ה\' אַלע כּלים וואָס מע האָט געמאַכט פאַר בַעַל, און פאַר דעם
און פֿאַר דעם גאַנצן חיל פֿון הימל, און ער האָט זײ פֿאַרברענט פֿון דרױסן
ירושָלַיִם אין די פעלדער פֿון קִדרוֹן, און האָט געבראַכט צו זײ דער אַש
בעטעל.
/23:5 און ער האָט אַראָפּגעבראַכט די אָפּגעטערדיקע כּהנים װאָס די מלכים פֿון יהודה האָבן געהאַט.
באַשטעלט צו קטורת אין די בומות אין די שטעט פון יהודה, און
אין די ערטער רונד אַרום ירושלים; אוי ך די , װא ס האב ן קטורת
בַּעַל, צו דער זון, און צו דער לבנה, און צו די פּלאַנעטן, און צו אַלע
חיל שמים.
/23:6 און ער האָט אַרױסגעצױגן דעם פֿעלד פֿון הױז פֿון גאָט, אין דרױסן
ירושָלַיִם, ביזן טײַך קִדרוֹן, און האָט זי פֿאַרברענט בײַם טײַך קִדרוֹן, און
האָט עס געשטעמפּלט קליין צו פּודער, און וואַרפן זיין פּודער אויף די קברים
פֿון די קינדער פֿון פֿאָלק.
/23:7 און ער האָט צעבראָכן די הײַזער פֿון די סדום װאָס בײַם הױז פֿון
יהוה, װוּ די װײַבער האָבן געװױבט הענגונגען פֿאַרן גראָד.
/23:8 און ער האָט אַרױסגעצױגן אַלע כּהנים פֿון די שטעט פֿון יהודה, און האָט זיך פֿאַראומרײניקט
די בָמות װוּ די כּהנים האָבן קטורת, פֿון גבֿא ביז
באר-שבע, און צעבראכן די בָמות פֿון די טױערן װאָס אין דעם
אַרײַנגעגאַנגען אין טױער פֿון יהושע דעם גענעראל פֿון דער שטאָט, װאָס זײַנען געװען
אויף א מענטשנס לינקע האנט בײם טויער פון שטאט.
/23:9 אָבער די כּהנים פֿון די בָמות זײַנען ניט אַרױפֿגעגאַנגען צום מזבח
גאָט אין ירושלים, אָבער פֿון מצות האָבן זײ געגעסן צװישן זײ
זײערע ברידער.
/23:10 און ער האָט פֿאַראומרײניקט תּפֿת װאָס אין טאָל פֿון די קינדער פֿון
הינוֹם, כּדי קײנער זאָל ניט מאַכן דורכגײן זײַן זון אָדער זײַן טאָכטער
דאָס פֿײַער צו מאָלך.
/23:11 און ער האָט צוגענומען די פֿערד װאָס די מלכים פֿון יהודה האָבן געגעבן צו דעם
זון, בײַם אַרײַנגאַנג פֿון דעם הױז פֿון גאָט, אין דער קאַמער פֿון
נתנמלך דער קאַמערן, וואָס איז געווען אין די פאָרשטאָט, און פֿאַרברענט די
רײַטװעגן פֿון דער זון מיט פֿײַער.
/23:12 און די מזבחות װאָס זײַנען געװען אױפֿן שפּיץ פֿון דער אויבערשטער קאַמער פֿון אָחזן, װאָס
די מלכים פֿון יהודה האָבן געמאַכט, און די מזבחות װאָס מנשה האָט געמאַכט
די צװײ הױף פֿון דעם הױז פֿון גאָט האָט דער מלך געשלאָגן, און
צעבראכן זיי פון דאָרטן, און וואַרפן זיי אין דעם טייַך
קידרון.
/23:13 און די בָמות װאָס פֿאַר ירושָלַיִם, װאָס זײַנען געװען אױף רעכטס
האַנט פֿון דעם באַרג פֿון פֿאַרדאָרבונג װאָס האָט געהאַט שלמה דער מלך פֿון ישׂראל
האָט געבױט פֿאַר עשתּורת די אומװערדיקײט פֿון די צידאָנים, און פֿאַר כּמוֹש
די אומװערדיקײט פֿון די מואבים, און פֿאַר מילקאָם די אומװערדיקײט פֿון דעם
קינדער פֿון עמון, האָט דער מלך פֿאַראומרײניקט.
/23:14 און ער האָט צעבראָכן די בילדער, און האָט אָפּגעשניטן די שװעלן, און אָנגעפֿילט
זײערע ערטער מיט די בײנער פֿון מענטשן.
/23:15 און דער מזבח װאָס אין בֵית-אֵל, און דער בָמָה װאָס ירבעם
דער זון פֿון נבֿטן, װאָס האָט געמאַכט זינדיקן ישׂראל, האָט געמאַכט אי יענעם מזבח און
די בָמוֹת האָט ער אַראָפּגעבראַכט, און האָט פֿאַרברענט די בָמוֹת, און האָט זי געשטעמפּלט
קליין צו פּודער, און פארברענט די גראָווע.
/23:16 און װי יאשיהו האָט זיך אומגעקערט, האָט ער אױסגעקוקט די קברים װאָס דאָרטן
דעם באַרג, און געשיקט, און גענומען די ביינער פון די קברים, און
האָט זײ פֿאַרברענט אױפֿן מזבח, און האָט אים פֿאַראומרײניקט אַזױ װי דאָס װאָרט פֿון
יהוה װאָס דער מאַן פֿון גאָט האָט אױסגערופֿן, װאָס האָט אױסגערופֿן די דאָזיקע װערטער.
/23:17 האָט ער געזאָגט: װאָס איז דאָס װאָס איך זע? און די מענטשן פֿון דער שטאָט
האָט אים געזאָגט: דאָס איז דער קבֿר פֿון דעם מענטש פֿון גאָט, װאָס איז געקומען פֿון יהודה;
און האָט אױסגערופֿן די דאָזיקע זאַכן װאָס דו האָסט געטאָן אױף דעם מזבח
בעטעל.
/23:18 האָט ער געזאָגט: לאָז אים אַלײן; לאָז קײנער ניט רירן זײַנע בײנער. אַזוי זיי לאָזן זיין
בײנער אַלײן, מיט די בײנער פֿון דעם נבֿיא װאָס איז אַרױסגעגאַנגען פֿון שומרון.
/23:19 און אַלע הײַזער פֿון די בָמות װאָס אין די שטעט פֿון
שומרון, װאָס די מלכים פֿון ישׂראל האָבן געמאַכט צו דערצערענען גאָט
דער צאָרן האָט יאשיהו אַװעקגענומען, און האָט געטאָן צו זײ אַזױ װי אַלץ װאָס
ער האט געטאן אין בית־אל.
/23:20 און ער האָט געטײט אַלע כּהנים פֿון די בָמות װאָס דאָרטן אױפֿן
מזבחות, און האָבן פֿאַרברענט מענטשן ס ביינער אויף זיי, און זיך אומגעקערט קיין ירושלים.
/23:21 און דער מלך האָט באַפֿױלן דעם גאַנצן פֿאָלק, אַזױ צו זאָגן: היט דעם פסח ביז
יהוה אײַער גאָט, אַזױ װי עס איז פֿאַרשריבן אין דעם בוך פֿון דעם דאָזיקן בונד.
/23:22 פֿאַרװאָס איז ניט געװען געהאַלטן אַזאַ פסח פֿון די טעג פֿון די ריכטער
װאָס האָט געמשפּט ישׂראל, און אין אַלע טעג פֿון די מלכים פֿון ישׂראל, און ניט פֿון
די מלכים פון יהודה;
/23:23 אָבער אין אַכצנטן יאָר פֿון מלך יאשיהו, אין װאָס איז געװען דער דאָזיקער פסח
געהאַלטן צו גאָט אין ירושלים.
/23:24 און די אַרבעטער מיט באַקאַנטע גײַסטער, און די מכשפים, און די
בילדער, און די אָפּגעטער, און אַלע אומװערדיקײטן װאָס זײַנען געװען שפּיאָן אין דער
לאַנד יהודה און אין ירושלים האָט יאשיהו אָפּגעטאָן, כּדי ער זאָל קענען
מאַכט די װערטער פֿון דער תּוֹרה, װאָס זײַנען געשריבען געװאָרן אין דעם בוך װאָס חִלקִיָהו
דער כֹּהן האָט געפֿונען אין הױז פֿון גאָט.
/23:25 און אַזױ װי אים איז פֿאַר אים ניט געװען קײן מלך װאָס האָט זיך אומגעקערט צו גאָט
מיט זײַן גאַנצן האַרצן, און מיט זײַן גאַנצער נשמה, און מיט זײַן גאַנצן כּוח,
לױט דער גאַנצער תּוֹרה פֿון משהן; און נאָך אים איז דאָרטן ניט אױפֿגעשטאַנען
װי אים.
/23:26 אָבער גאָט האָט זיך ניט אָפּגעקערט פֿון דער פֿײַערקײט פֿון זײַן גרױסן
גרימצארן, מיט וועלכער זיין גרימצארן איז געווען אנגעצונדן אויף יהודה, פון וועגן אַלע
פראװאקאציעם װאם מנשה האט אים דערצערנט.
/23:27 און גאָט האָט געזאָגט: איך װעל אױך אַרױסנעמען יהודה פֿון מײַנע אױגן, אַזױ װי איך האָב.
האָט אָפּגעטאָן ישׂראל, און װעל פֿאַרװאַרפֿן די דאָזיקע שטאָט, ירושלים, װאָס איך האָב
אױסדערװײלט, און דאָס הױז פֿון װאָס איך האָב געזאָגט: מײַן נאָמען װעט דאָרטן זײַן.
/23:28 און די איבעריקע זאַכן פֿון יאשיהו, און אַלץ װאָס ער האָט געטאָן, זײַנען זײ ניט
געשריבן אין דעם בוך פון די דברי הימים פון די מלכים פון יהודה?
/23:29 אין זײַנע טעג איז אַרױפֿגעגאַנגען פַּרעהנחכן דער מלך פֿון מִצרַיִם אַקעגן דעם מלך פֿון מִצרַיִם
אשור ביז טײַך פרת, און דער מלך יאשיהו איז געגאַנגען קעגן אים; און ער
האָט אים געטײט אין מגידו, װען ער האָט אים געזען.
/23:30 און זײַנע קנעכט האָבן אים געטראָגן טױט פֿון מגידו אין אַ רײַטװאָגן, און האָבן געבראַכט
און ער האָט אים באַגראָבן אין זײַן קבר. און די מענטשן פון
דאָס לאַנד האָט גענומען יהואחזן דעם זון פֿון יאשיהו, און האָט אים געזאַלבט, און אים געמאַכט
מלך אין זײַן פֿאָטערס אָרט.
/23:31 דרײַ און צװאַנציק יאָר איז יהואחז אַלט געװען, װען ער איז געװאָרן מלך; און ער
האָט געקיניגט דרײַ חדשים אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען חמוטל,
די טאָכטער פֿון ירמיהו פֿון לבֿנה.
/23:32 און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט, אַזױ װי
אַלץ װאָס זײַנע עלטערן האָבן געטאָן.
/23:33 און פַּרעהןחוֹן האָט אים אַרײַנגעזעצט אין רִבלָה אין לאַנד חַמת.
ער זאל ניט קיניגן אין ירושלים; אוּן הָאט זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען דֶער מְדִינָה
הונדערט צענטנער זילבער, און א צענטנער גאלד.
/23:34 און פַּרעהן האָט געמאַכט אֶליָקים דעם זון פֿון יאשיהו פֿאַר מלך אין דעם צימער פֿון
זײַן פֿאָטער יאשיהו, און האָט אומגעקערט זײַן נאָמען צו יהויקים, און האָט גענומען יהואחזן
און ער איז געקומען קײן מִצרַיִם, און איז דאָרטן געשטאָרבן.
/23:35 און יהויקים האָט געגעבן פַּרעהן דאָס זילבער און דאָס גאָלד; אָבער ער האָט באַשולדיקט די
לאַנד צו געבן דאָס געלט לויט דעם געבאָט פון פַּרעהן: ער
האָט געכאַפּט דאָס זילבער און דאָס גאָלד פֿון דעם פֿאָלק פֿון לאַנד, פֿון איטלעכער
לױט זײַן באַשטײערונג, עס צו געבן צו פַּרעהן.
/23:36 פֿינף און צװאַנציק יאָר איז יהויקים אַלט געװען, װען ער איז געװאָרן מלך; און ער
האָט געקיניגט עלף יאָר אין ירושלים. און דער נאָמען פֿון זײַן מוטער איז געװען זבֿודה,
די טאָכטער פֿון פַּדִיָהו פֿון רוּמָה.
/23:37 און ער האָט געטאָן װאָס איז שלעכט אין די אױגן פֿון גאָט, אַזױ װי
אַלץ װאָס זײַנע עלטערן האָבן געטאָן.
