1 מכבים
/11:1 און דער מלך פֿון מִצרַיִם האָט אײַנגעזאַמלט אַ גרױסן מחנה, אַזױ װי דער זאַמד װאָס
איז געלעגן אויפן ברעג פון ים, און אסאך שיפן, און זיי זענען ארומגעגאנגען דורך שווינדל
צו באַקומען אלעקסאנדער ס מלכות, און פאַרבינדן עס צו זיין אייגן.
/11:2 און ער האָט געפֿאָרן קײן שפּאַניע אױף אַ פֿרידלעכן אופן, אַזױ װי זײ
פֿון די שטעט האָבן זיך אים געעפֿנט, און האָבן אים געטראָפֿן, װאָרום דער מלך אלכסנדר האָט געהאַט
האָט זײ באַפֿױלן אַזױ צו טאָן, װײַל ער איז געװען זײַן שװער.
/11:3 און װי תּלמי איז אַרײַן אין די שטעט, האָט ער אַרײַנגעזעצט אין איטלעכער פֿון זײ אַ
גאַריסאַן פון זעלנער צו האַלטן עס.
/11:4 און אַז ער האָט גענענט צו אַזאָטוס, האָבן זײ אים געװיזן דעם הֵיכל פֿון דגון
װאָס איז פֿאַרברענט געװאָרן, און אַזאָטוס און אירע פֿאַרשטױסן װאָס זײַנען פֿאַרטיליקט געװאָרן,
און די קערפער װאָס זײַנען אַרײַנגעװאָרפֿן געװאָרן, און די װאָס ער האָט פֿאַרברענט אין דער
שלאַכט; װאָרום מע האָט פֿון זײ געמאַכט הױפֿן אױפֿן װעג װאָס ער זאָל אַריבערגײן.
/11:5 און זײ האָבן דערצײלט דעם מלך אַלץ װאָס יהונתן האָט געטאָן, צו דער כוונה ער
האָט אים געקאָנט באַשולדיקן, אָבער דער מלך האָט געהאַלטן שטיל.
/11:6 האָט יהונתן באַגעגנט דעם מלך מיט אַ גרױסער שׂרפֿה אין יפו, װוּ זײ האָבן באַגריסן
אײנער דעם אנדערן, און האבן געלײגט.
/11:7 דערנאָך האָט יהונתן גערופֿן, װען ער איז געגאַנגען מיט דעם מלך צום טײַך
אלאוטער, האָט זיך ווידער אומגעקערט קיין ירושלים.
/11:8 און דער מלך תּלֶמִי, װאָס האָט באַװאָרגן די הערשאַפֿט פֿון די שטעט דורך דעם
ים ביז סלעוקיאַ אויף דעם ים ברעג, ימאַדזשאַנד רשעים עצות קעגן
אלעקסאנדער.
/11:9 און ער האָט געשיקט אַמבאַסאַדאָרן צו דעם מלך דמעטריוס, אַזױ צו זאָגן: קומט לאָמיר אונדז.
מאַכט אַ בונד צװישן אונדז, און איך װעל דיר געבן מײַן טאָכטער װאָס
אלכסנדר האט, און דו וועסט קיניגן אין דיין פאטערס מלכות.
/11:10 װאָרום איך האָב חרטה װאָס איך האָב אים געגעבן מײַן טאָכטער, װאָרום ער האָט מיך געזוכט צו טײטן.
/11:11 אַזױ האָט ער אים געשלאָגן, װײַל ער האָט געבראַכט זײַן מלוכה.
/11:12 און ער האָט גענומען פֿון אים זײַן טאָכטער, און האָט זי געגעבן צו דמעטריוס
פארלאז ט אלעקסאנדער , א ז זײע ר האס ה אי ז געװע ן אפן .
/11:13 און תּלמי איז אַרײַן קײן אנטיאכיע, װוּ ער האָט אױפֿגעשטעלט צװײ קרוינען אױף זײַנע
קאָפּ, די קרוין פון אזיע, און פון מצרים.
/11:14 אין דער צײַט איז געװען דער מלך אלכסנדר אין קיליציע, װײַל די װאָס
געוואוינט אין יענע טיילן האט זיך אויפגעהויבן פון אים.
/11:15 און אַז אלכסנדר האָט דאָס געהערט, איז ער געקומען אין מלחמה קעגן אים;
דער מלך תּלמי האָט אַרױסגעצױגן זײַן מחנה, און האָט אים באַקענט מיט אַ שטאַרקער מאַכט,
אוּן הָאט אִים גִיזָאגְט אַרַיין.
/11:16 איז אַלכּסנדר אַנטלאָפֿן דאָרטן קײן אַראַביאַ, צו באַהיטן זיך; אָבער דער מלך תלמי
איז געווען דערהויבן:
/11:17 װאָרום זבדיעל דער אַראַבישער האָט אַראָפּגענומען דעם קאָפּ פֿון אַלכּסנדר, און האָט עס געשיקט צו
פּטאָלעמיע.
/11:18 און דער מלך תּלמי איז געשטאָרבן אױפֿן דריטן טאָג דערנאָך, און די װאָס זײַנען געװען אין דער
מע ן הא ט דערשאס ן שטארקע ר אײנע ר פו ן אנדערן .
/11:19 מיט דעם האָט דעמטריוס געקיניגט אין הונדערט זיבעציק און זעכציק
יאָר.
/11:20 אין דער זעלביקער צײַט האָט יהונתן אײַנגעזאַמלט די װאָס אין יהודה צו
נעם דעם טורעם וואָס איז געווען אין ירושלים, און ער האָט געמאַכט פֿיל מלחמה-מאַשין
קעגן אים.
/11:21 און די רשעים זײַנען געקומען, װאָס האָבן פֿײַנט זײער פֿאָלק, און זײַנען געגאַנגען צו דעם
און האָט אים דערצײלט אַז יונתן האָט באַלעגערט דעם טורעם,
/11:22 און װי ער האָט געהערט, האָט ער זיך געצערנט, און ער איז תּיכּף אַװעק, און איז געקומען
צו תּלמאיס, און האָט געשריבן צו יהונתן, ער זאָל ניט באַלעגערן
דעם טורעם, אָבער קום און רעד מיט אים אין פּטאָלעמאַיס אין גרויס יאָגעניש.
/11:23 אָבער יהונתן, אַז ער האָט דאָס געהערט, האָט באַפֿױלן איר צו באַלעגערן
און ער האָט אױסדערװײלט עטלעכע פֿון די עלטסטע פֿון ישׂראל, און די כּהנים, און
שטעלן זיך אין געפאַר;
/11:24 און ער האָט גענומען זילבער און גאָלד, און קלײדער, און אַ חוץ טײװער מתּנה
איז געגאַנגען צו תּלמוס צום מלך, װוּ ער האָט געפֿונען חן אין זײַנע אױגן.
/11:25 און כאָטש עטלעכע רשעים פֿון פֿאָלק האָבן זיך באַקלאָגט
אים,
/11:26 אָבער דער מלך האָט אים געבעטן אַזױ װי זײַנע פֿאָרגייער האָבן געטאָן פֿריִער, און
האָט אים פּראָמאָטעד אין די אויגן פון אַלע זיינע פריינט,
/11:27 און ער האָט אים באַפֿעסטיקט אין דער כּהן־גדולה, און אין אַלע כּבֿודן װאָס ער
האט פריער געהאט, און האט אים געגעבען אייבערשטער צווישן זיינע הויפט פריינט.
/11:28 האָט יהונתן געבעטן דעם מלך, ער זאָל באַפֿרײַט װערן פֿון יהודה
צינדז, ווי אויך די דריי רעגירונגען, מיטן לאנד שומרון; און
ער האט אים צוגעזאגט דרײ הונדערט טאלאנטן.
/11:29 האָט דער מלך מסכים געווען, און האָט אָנגעשריבן בריװ צו יהונתן פֿון אַלע די דאָזיקע
זאכן נאָך דעם שטייגער:
/11:30 דער מלך דמטריוס צו זײַן ברודער יהונתן, און צו דעם פֿאָלק פֿון דעם
יידן שיקט א ברכה:
11:31 מיר שיקן איר אַ קאָפּיע פון דעם בריוו וואָס מיר האָבן געשריבן צו אונדזער קוזינע
לאמיר אייך זאגן, אז איר זאלט עס זען.
/11:32 האָט דער מלך דמטריוס געשיקט באַגריסונג צו זײַן פֿאָטער לאַסטענעס.
/11:33 מיר האָבן באַשלאָסן צו טאָן גוטס צו דעם פֿאָלק פֿון די ייִדן, װאָס זײַנען אונדזערע
פריינט, און האַלטן בונד מיט אונדז, ווייַל פון זייער גוטן ווילן צו
אונדז.
/11:34 דרום האָבן מיר באַפֿעסטיקט צו זײ די געמאַרקן פֿון יהודה, מיט די
דריי רעגירונגען פון אפערעמא און לידא און ראמאטהעם, וואס זענען צוגעלייגט
צו יהודה פון דעם לאַנד פון שומרון, און אַלץ וואָס שייך צו
זיי, פאַר אַלע וואָס שלאַכטן אין ירושלים, אָנשטאָט די צאָלונג
וואָס דער מלך האָט באַקומען פון זיי אַ יאָר פריער פון די פרוכטן פון
די ערד און פון ביימער.
/11:35 און די אַנדערע זאַכן װאָס געהערן צו אונדז, פֿון די מעשר און מנהגים
צו אונדז, ווי אויך די זאלץ, און די קרוין שטייערן, וואָס זענען
רעכט צו אונדז, מיר אָפּזאָגן זיי פון זיי אַלע פֿאַר זייער רעליעף.
/11:36 און גאָרנישט דערפֿון װעט פֿון הײַנטיקן טאָג אָן אױף אײביק אָפּגעטאָן װערן.
/11:37 און אַצונד, זעט, אַז דו מאַכט אַ קאָפּיע פֿון די דאָזיקע זאַכן, און זאָל זײַן
איבערגעגעבן צו יהונתן, און שטעלן אויף דעם הייליק באַרג אין אַ בולט
אָרט.
/11:38 נאָך דעם, װי דער מלך דמעטריוס האָט געזען אַז דאָס לאַנד איז שטיל פֿאַר אים,
או ן א ז ע ם אי ז ניש ט געװע ן קײ ן װידערשטאנ ד קעג ן אים , הא ט ע ר אװעקגעשיק ט זײנ ע גאנצ ע
כוחות, יעדער איינער צו זיין אָרט, אַחוץ עטלעכע גרופּעס פון פרעמדע,
װעמען ער האָט אײַנגעזאַמלט פֿון די אינדזלען פֿון די פֿעלקער; דעריבער אַלע
כוחות פון זייַנע עלטערן האָבן אים פיינט.
/11:39 און עס איז געװען אײן טריפֿון, װאָס איז געװען פֿון אַלכסנדרס טייל פריער,
װעמען, זעענדיק, אַז דער גאַנצער חיל האָט געמורמלט קעגן דמעטריוס, און איז צוגעגאַנגען
סימלקוע דער אראבישער וואס האט אויפגעבראכט אנטיכוס דעם יונגן זון פון
אלעקסאנדער,
/11:40 און האָט זיך געלײגט אױף אים, אים צו מציל זײַן דעם יונגן אנטיוֹכוס, כּדי ער זאָל
קיניגן אין זײַן פֿאָטערס אָרט
האָט געטאָן, און ווי זײַנע מלחמה־לײַט זײַנען געווען פֿײַנט מיט אים, און דאָרטן
געבליבן א לאנגע סעזאן.
/11:41 אין דער צװישן צײַט האָט יהונתן געשיקט צום מלך דמעטריוס, ער זאָל וואַרפן
די פֿון דעם טורעם פֿון ירושלים, און די אױך אין די פֿעסטונגען;
װאָרום זײ האָבן מלחמה געהאַלטן אַקעגן ישׂראל.
/11:42 האָט דעמטריוס געשיקט צו יהונתן, אַזױ צו זאָגן: איך װעל דאָס ניט נאָר טאָן צוליב
דיר און דײַן פֿאָלק, אָבער איך װעל דיך און דײַן פֿאָלק זײער כּבֿוד, אױב
געלעגנהייט דינען.
/11:43 און אַצונד װעסטו גוט טאָן, אַז דו שיקסט מיר מענער מיר העלפֿן; פֿאַר
אַלע מײַנע כּוחות זײַנען אַװעק פֿון מיר.
/11:44 אױף דעם האָט אים יונתן געשיקט דרײַ טױזנט שטאַרקע מענער קײן אנטיאכיע
אַז זײ זײַנען געקומען צום מלך, האָט דער מלך זײער געפֿרײט פֿון זײער קומען.
/11:45 אָבער די װאָס פֿון דער שטאָט האָבן זיך אײַנגעזאַמלט אין דער שטאָט
אין מיטן פון דער שטאָט, צו דער צאָל פון הונדערט און צוואַנציק טויזנט מענטשן,
און וואָלט הרגענען דעם מלך.
/11:46 און דער מלך איז אַנטלאָפֿן אין הױף, אָבער די פֿון דער שטאָט האָבן געהיט דעם
דורכפאָר פון דער שטאָט, און אנגעהויבן צו קעמפן.
/11:47 און דער מלך האָט גערופֿן צו הילף צו די ייִדן, װאָס זײַנען געקומען צו אים אַלע ביז
אַמאָל, און צעשפּרייטן זיך דורך די שטאָט געהרגעט אַז טאָג אין די
שטאָט צו דער צאָל פון הונדערט טויזנט.
/11:48 און זײ האָבן געטאָן פֿײַער אױף דער שטאָט, און האָבן געמאַכט אַ סך רױב אין יענעם טאָג, און
האָט איבערגעגעבן דעם מלך.
/11:49 און אַז די פֿון דער שטאָט האָבן געזען אַז די ייִדן האָבן באַגענומען די שטאָט אַזױ װי זײ
װאלט , זײע ר מוט , אי ז אפגעהאלט ן געװארן
מלך, און האָט געשריגן, אַזוי צו זאָגן:
/11:50 שענק אונדז שלום, און די ייִדן זאָלן אױפֿהערן צו באַפֿאַלן אונדז און די שטאָט.
/11:51 מיט דעם האָבן זײ אַװעקגעװאָרפֿן זײערע געװער, און האָבן שלום געמאַכט; און די אידן
זענען געווען כבוד אין די אויגן פון דעם מלך, און אין די אויגן פון אַלע וואָס
געווען אין זיין מלכות; און זײ האָבן זיך אומגעקערט קײן ירושלים מיט אַ גרױסן בױב.
/11:52 איז דער מלך דעמטריוס געזעסן אױפֿן טראָן פֿון זײַן מלוכה, און דאָס לאַנד איז געװען
שטיל פאר אים.
/11:53 אָבער ער האָט זיך צעשלאָגן אין אַלץ װאָס ער האָט גערעדט, און האָט זיך פֿרעמדע
פון יהונתן האט ער אים ניט באצאלט לויט די בענעפיטן
װא ס ע ר הא ט פו ן אי ם באקומע ן , אבע ר הא ט אי ם זײע ר צער .
/11:54 נאָך דעם האָט זיך אומגעקערט טריפֿון, און מיט אים דאָס קינד, אנטיוֹכוס, װאָס
האָט געקיניגט, און איז געקרוינט געוואָרן.
/11:55 און עס האָבן זיך אײַנגעזאַמלט צו אים אַלע מלחמה מענער װאָס דמטריוס האָט אַװעקגעשטעלט
אַװעק, און זײ האָבן מלחמה געהאַלטן קעגן דעמטריוס, װאָס האָט זיך אָפּגעקערט און איז אַנטלאָפֿן.
/11:56 און טריפֿון האָט גענומען די עלפֿאַנטן, און האָט געװוּנען אנטיאכיע.
/11:57 אין יענער צײַט האָט דער יונגער אנטיוֹכוס געשריבן צו יהונתן, אַזױ צו זאָגן: איך באַפֿעסטיק דיך
אין דער כהנה־גדולה, און דיך שטעל דיך צו א הערשער איבער די פיר
רעגירונגען, און צו זיין איינער פון די פריינט פון דעם מלך.
/11:58 אױף דעם האָט ער אים געשיקט גילדערנע כּלים צו דינען, און ער האָט אים געלאָזט
צו טרינקען גאָלד, און זיך אָנטאָן אין פּורפּל, און אָנטאָן אַ גילדענע
בלעכע.
/11:59 און זײַן ברודער שמעון האָט ער געמאַכט פֿאַר אַ הױפּטמאַן פֿון דעם אָרט װאָס מע גערופֿן דעם לייטער
פֿון טירוס ביז דעם געמאַרק פֿון מִצרַיִם.
/11:60 איז יהונתן אַרױסגעגאַנגען, און איז דורכגעגאַנגען דורך די שטעט אױף יענער זײַט
װאַסער, און אַלע חיל פֿון ארם האָבן זיך פֿאַרזאַמלט צו אים
העלף אים, און אַז ער איז געקומען קײן אַסקָלוֹן, האָבן די פֿון דער שטאָט אים געטראָפֿן
מיט כבוד.
/11:61 פֿון װאַנען ער איז געגאַנגען קײן עזה, אָבער עזה האָבן אים פֿאַרשלאָסן; דעריבער ער
האָט איר באַלעגערט, און פֿאַרברענט אירע מִגְרָש אין פֿײַער, און
צעלאָזן זיי.
/11:62 דערנאָך, װי זײ פֿון עזה האָבן געבעט צו יהונתן, האָט ער געבעט
שלום מיט זיי, און זיי האָבן גענומען די קינדער פון זייער הויפט מענטשן פֿאַר אָרעווניק, און
האָט זײ געשיקט קײן ירושלים, און זײַנען דורכגעגאַנגען דאָס לאַנד קײן דמשק.
/11:63 און װי יהונתן האָט געהערט, אַז די פֿירשטן פֿון דמעטריוס זײַנען געקומען קײן קאַדעס,
וואָס איז אין גליל, מיט אַ גרויס מאַכט, און ציל אים אַרויסצונעמען
די לאנד,
/11:64 ער איז געגאַנגען זײ אַנטקעגן, און האָט איבערגעלאָזט זײַן ברודער שמעון אין לאַנד.
/11:65 און שמעון האָט געהאַלטן אַקעגן בית-שורא, און האָט מלחמה געהאַלטן אױף איר אַ לאַנגע צײַט
צייַט, און פאַרמאַכן עס:
/11:66 אָבער זײ האָבן געװאָלט האָבן שלום מיט אים, װאָס ער האָט זײ געגעבן, און דערנאָך
האָט זײ אַרױסגעצױגן פֿון דאָרטן, און זײ האָבן גענומען די שטאָט, און אַרײַנגעזעצט אין איר אַ װאַך.
/11:67 יהונתן און זײַן מחנה, האָבן זײ געלײגט בײַם װאַסער פֿון גננסר.
פֿון װאַנען זײַנען זײ געקומען אין דער פֿרי צו דער פּלױן פֿון נצוֹר.
/11:68 און ערשט אַ מחנה פֿון פֿרעמדע האָט זײ געטראָפֿן אין פֿעלד, װאָס האָבן זײ
האָבן אים אַרובֿ געלײגט אין די בערג, זײַנען אַלײן אַריבערגעקומען
קעגן אים.
/11:69 און אַז די װאָס זײַנען געלעגן אין אַן אַרב, זײַנען אױפֿגעשטאַנען פֿון זײערע ערטער, און האָבן זיך צוגעכאַפּט
מלחמה איז אַנטלאָפן אַלע װאָס פֿון יונתן;
/11:70 און עס איז ניט געבליבן פֿון זײ אײנער, אַחוץ מתתיה דער זון פֿון
אַבֿשָלום, און יהודה דער זון פֿון כּלפי, די האַרן פֿון חיל.
/11:71 האָט יהונתן צעריסן זײַנע קלײדער, און האָט אַרײַנגעװאָרפֿן ערד אױף זײַן קאָפּ, און
מתפלל געווען.
/11:72 נאָכדעם װי ער האָט זיך אומגעקערט אין שלאַכט, האָט ער זײ אַנטלױפֿן, און אַזױ זײ
איז אנטלאפן.
/11:73 און װי זײַנע אַנטלױפֿטע מענער האָבן דאָס געזען, האָבן זײ זיך אומגעקערט צו
און ער האָט זײ מיט אים נאָכגעיאָגט ביז קאַדס, ביז זײערע געצעלטן, און
דאר ט האב ן ז ײ זי ך געלײגט .
/11:74 און פֿון די פֿעלקער זײַנען דערשלאָגן געװאָרן אין יענעם טאָג אַרום דרײַ טױזנט מאַן;
אָבער יונתן האָט זיך אומגעקערט קיין ירושלים.
