1 מכבים
/10:1 אין הונדערט און זעכציקסטן יאָר אַלכּסנדר דער זון פֿון אנטיוֹכוס
ער איז אַרױפֿגעגאַנגען און האָט גענומען פּטאָלעמאַיס, װאָרום דאָס פֿאָלק האָט געהאַט
האָט אים אָנגענומען, מיט וואָס ער האָט דאָרטן געקיניגט,
/10:2 און דער מלך דמטריוֹש האָט דערפֿון געהערט, און ער האָט צונױפֿגעזאַמלט זײער זײער
גרויסער חיל, און איז אַרױסגעגאַנגען אַקעגן אים מלחמה צו טאָן.
/10:3 און דעמטריוס האָט געשיקט בריװ צו יהונתן מיט ליבע װערטער, אַזױ װי
ער האט אים געגרײסט.
/10:4 װאָרום ער האָט געזאָגט: לאָמיר קודם שלום מאַכן מיט אים, אײדער ער האָט זיך מיט אים צוגעטאָן
אלעקסאנדער קעגן אונדז:
/10:5 אַנדערש װעט ער געדענקען אַלע בײזן װאָס מיר האָבן געטאָן קעגן אים, און
קעגן זײַנע ברידער און זײַן פֿאָלק.
/10:6 דרום האָט ער אים געגעבן מאַכט צו אײַנזאַמלען אַ חיל, און צו
גיט צו װאַפּן, ער זאָל אים העלפֿן אין מלחמה; ער האָט דאָס אױך באַפֿױלן
די אָרעווניקעס וואָס זענען געווען אין דעם טורעם זאָל זיין איבערגעגעבן.
/10:7 און יהונתן איז געקומען קײן ירושָלַיִם, און האָט געלײענט די בריװלעך אין די אױערן פֿון
דאָס גאַנצע פֿאָלק, און פֿון די װאָס זײַנען געװען אין טורעם:
/10:8 װאָס האָבן שטאַרק מורא געהאַט, װען זײ האָבן געהערט אַז דער מלך האָט אים געגעבן
אויטאָריטעט צו זאַמלען צוזאַמען אַ באַלעבאָס.
/10:9 און זײ פֿון טורעם האָבן איבערגעגעבן זײערע אָרעמאַן צו יהונתן, און
ער האָט זיי איבערגעגעבן צו זייערע עלטערן.
/10:10 און דאָס איז געשען, האָט יהונתן זיך באַזעצט אין ירושלים, און ער האָט אָנגעהויבן בויען
פאַרריכטן די שטאָט.
/10:11 און ער האָט באַפֿױלן די אַרבעטער צו בױען די מױערן, און דעם באַרג צִיון און
וועגן מיט קוואַדראַט שטיינער פֿאַר פעסטונג; און זײ האָבן אַזױ געטאָן.
/10:12 און די פֿרעמדע װאָס זײַנען געװען אין די פֿעסטונגען װאָס באַקכידעס האָט געהאַט
געבויט, אנטלאפן;
/10:13 אַזױ װי איטלעכער האָט פֿאַרלאָזט זײַן אָרט, און איז געגאַנגען אין זײַן לאַנד.
/10:14 נאָר אין בית-שורא האָבן עטלעכע פֿון די װאָס האָבן פֿאַרלאָזן די תּוֹרה און די
מצוות זײַנען געבליבן שטיל, װאָרום דאָס איז געװען זײער מקלט.
/10:15 און דער מלך אלכסנדר האָט געהערט װאָס צו די הבטחות האָט דעמטריוס געשיקט
יהונתן: ווען אויך עס איז געווען דערציילט אים פון די שלאַכט און איידעלע מעשים וואָס
ער און זײַנע ברידער האָבן געטאָן, און פֿון די פּײַן װאָס זײ האָבן איבערגעטראָגן,
/10:16 האָט ער געזאָגט: זאָלן מיר געפֿינען אַזאַ אַנדערן? אַצונד װעלן מיר אים מאַכן
אונדזער פרייַנד און קאָנפעדעראַט.
/10:17 אױף דעם האָט ער אָנגעשריבן אַ בריװ, און האָט אים געשיקט אַזױ װי די דאָזיקע
ווערטער, זאגן,
/10:18 האָט דער מלך אלכסנדר געשיקט צו זײַן ברודער יהונתן באַגריסונג.
/10:19 מיר האָבן געהערט פֿון דיר, אַז דו ביסט אַ גרױסער מאַן, און האָסט זיך געטראָפֿן
זייט אונדזער פריינד.
/10:20 דערפֿאַר, אַצונד, הײנט מיר באַשטעלן דיך צו זײַן דײַן כּהן גדול
פֿאָלק, און צו ווערן גערופן דעם מלך ס פרייַנד; (און דערמיט האָט ער אים געשיקט
אַ לילאַ מאַנטל און אַ קרוין פון גאָלד:) און דאַרפן דיך צו נעמען אונדזער טייל,
און האַלטן פריינדשאַפט מיט אונדז.
/10:21 און אין זיבעטן חודש פֿון הונדערט און זעכציקסטן יאָר, אױפֿן יום-טובֿ
פֿון די מִשכּנים האָט יהונתן אָנגעטאָן דעם הײליקן מאַנטל, און האָט זיך אײַנגעזאַמלט
כוחות, און צוגעשטעלט פיל פאנצער.
/10:22 װאָס דעמטריוס האָט דערהערט, און ער האָט זיך זײער געצערנט, און האָט געזאָגט:
/10:23 װאָס האָבן מיר געטאָן?
די אידן זיך צו שטארקן?
/10:24 אויך װעל איך צו זײ שרייַבן װערטער פֿון דערמוטיקונג, און זײ צוזאָגן
כּדי און מתנות, אַז איך זאָל האָבן זייער הילף.
/10:25 און ער האָט צו זײ געשיקט אַזױ צו זאָגן: דער מלך דמטריוס צו דעם
מענטשן פון די אידן שיקן גרוס:
/10:26 װאָרום איר האָט געהאַלטן בונד מיט אונדז, און איר האָט זיך פֿאַרהאַלטן אין אונדזער פֿרײַנדשאַפֿט,
ניט זיך פֿאַרבינדן מיט אונדזערע פֿײַנט, האָבן מיר דערפֿון געהערט, און זײַנען
צופרידן.
/10:27 דעריבער, איצט, פאָרזעצן צו זיין געטרייַ צו אונדז, און מיר וועלן געזונט
באצאלט אייך פאר די זאכן וואס איר טוט אין אונזער נאמען,
/10:28 און ער װעט אײַך געבן אַ סך ימיונאַטי, און אײַך געבן באַלוינונג.
/10:29 און אַצונד באַפֿרײַט איך אײַך, און פֿון װעגן אײַער װעגן באַפֿרײַ איך אַלע ייִדן
טריביוטס, און פון די מינהגים פון זאַלץ, און פון קרוין שטייער,
/10:30 און פֿון דעם װאָס איז צו מיר צונעמען פֿאַר אַ דריטן טייל
אָדער דעם זאָמען, און די האַלב פון די פרוכט פון די ביימער, איך פריי עס פון
הײַנטיקן טאָג, כּדי זיי זאָלן ניט גענומען ווערן פֿון לאַנד יהודה,
אדער פון די דריי רעגירונגען וועלכע ווערן צוגעלייגט דערויף פון די
דאָס לאַנד פֿון שומרון און גליל, פֿון הײַנטיקן טאָג אָן ביז אײביק.
/10:31 זאָל אױך ירושלים זײַן הײליק און פֿרײַ, מיט איר געמאַרק, פֿון בײדע
צענטן און טריביוטס.
/10:32 און דעם טורעם װאָס אין ירושלים, גיב איך איבער
עס, און געבן דעם כהן גדול, און ער זאָל שטעלן אין אים די מענטשן ווי ער וועט
קלייַבן צו האַלטן עס.
/10:33 און איך האָב פֿרײַ געמאַכט אין פֿרײַהײט יעדן אײנעם פֿון די ייִדן װאָס זײַנען געװען
געפירט געפאַנגענער פון לאַנד יהודה אין קיין טייל פון מיין מלכות,
און איך װעל, אַז אַלע מײַנע אָפֿיצירער זאָלן אָפּגעבן די מינדנס פֿון זײערע בהמות.
/10:34 און איך װיל, אַז אַלע יום־טובֿים, און שבתים, און ראש-חודשים, און
יום־טובֿים, און די דרײַ טעג פֿאַרן יום־טובֿ, און די דרײַ טעג
נאָך די סעודה וועט זיין אַלע פון ימיונאַטי און פרייהייט פֿאַר אַלע די אידן אין
מיין מעלוכע.
/10:35 און קײן מאַן זאָל ניט האָבן מאַכט זיך צו באַמישן מיט אָדער זיך אָנצושנײַדן פֿון זײ
אין קיין ענין.
/10:36 איך װעל װײַטער אַרױסשרײַבן צװישן דעם מלכס חיל אַרום
דרײַסיק טױזנט מאַן פֿון די ייִדן, װאָס מע װעט צו זײ געבן געלט, װי
געהערט צו אלע מלכס כוחות.
/10:37 און עטלעכע פֿון זײ זאָלן אַרײַנגעשטעלט װערן אין דעם מלכס פֿעסטונגען, פֿון װעמען
אױך עטלעכע װעלן באַשטימט װערן איבער די ענינים פֿון דער מלוכה װאָס פֿון זײ
צוטרוי: און איך וויל אַז זייער משגיח און גענעראל זאָל זיין פֿון זיך,
און זײ זאָלן לעבן נאָך זײערע געזעצן, אַזױ װי דער מלך האָט באַפֿױלן
אין לאַנד יהודה.
/10:38 און װעגן די דרײַ רעגירונגען װאָס װערן צוגעגעבן צו יהודה פֿון דעם
דאָס לאַנד פֿון שומרון, זאָלן זײ זיך פֿאַרבונדן מיט יהודה, כּדי זײ זאָלן זײַן
גערעכנט צו זיין אונטער איין, און ניט געבונדן צו פאָלגן אנדערע אויטאָריטעט ווי די
כהן גדול.
/10:39 און תּלמאיס און דאָס לאַנד װאָס אױף איר, איך גיב עס פֿרײַ.
טאַלאַנט צו די מיזבייעך אין ירושלים פֿאַר די נייטיק הוצאות פון די
מיזבייעך.
/10:40 און איך גיב יעדן יאָר פֿופֿצן טױזנט שקל זילבער פֿון דעם
די חשבונות פון מלך פון די ערטער וואָס געהערן.
/10:41 און דעם גאַנצן איבערבלײַב װאָס די אָפיצירן האָבן ניט אײַנגעגעבן װי אין אַמאָל;
פֿון איצט און ווייטער וועט מען געגעבן ווערן צו די מעשים פון בית המקדש.
/10:42 און אַחוץ דעם די פֿינף טױזנט שֶקל זילבער װאָס זײ האָבן גענומען
פון די נוצן פון היכל אויס פון די חשבונות יאָר צו יאָר, אַפֿילו די
דאס זאל ארויסגעלאזט ווערן, ווייל דאס איז פאר די כהנים
מיניסטער.
/10:43 און איטלעכער װאָס איז אַנטלאָפֿן צום הֵיכל אין ירושלים, אָדער זײ זײַנען
אין די פרייהייט פון דעם, זיין שולדיק צו דעם מלך, אָדער פֿאַר קיין
אנדערע זאכן, זאלן זיי זיין אין פרייהייט, און אַלץ וואָס זיי האָבן אין מיין
מעלוכע.
/10:44 אױך פֿאַר דעם בנין, און פֿאַרריכטונג פֿון די אַרבעט פֿון הײליקטום
הוצאות זאלן ווערן געגעבן פון דעם מלכס חשבון.
/10:45 יאָ, און פֿאַרן בױען פֿון די מױערן פֿון ירושלים, און צום באַפֿעסטיקונג
דערפֿון רונד אַרום, זאָלן אױסגעגעבן װערן הוצאות פֿון דעם מלךס חשבון,
אזוי אויך פארן בנין פון די מויערן אין יהודה.
/10:46 און װי יהונתן און דאָס פֿאָלק האָבן געהערט די דאָזיקע װערטער, האָבן זײ ניט געענטפֿערט
צו זיי, און זיי נישט באקומען, ווייַל זיי געדענקען די גרויס בייז
װאָס ער האָט געטאָן אין ישׂראל; װאָרום ער האָט זײ שטאַרק געפּײַניקט.
/10:47 אָבער מיט אלעקסאנדער האָבן זײ זיך צופֿרידן, װײַל ער איז געװען דער ערשטער װאָס
ער האָט געבעטן צו שלום מיט זיי, און זיי זענען קאַנפעדערייטיד מיט אים
אַלע מאָל.
/10:48 און דער מלך אלכסנדר האָט אײַנגעזאַמלט גרױסע חיל, און האָט געהאַלטן אַקעגן
דעמעטריוס.
/10:49 און נאָכדעם װי די צװײ מלכים האָבן זיך אָנגעשלאָסן אין דער מלחמה, איז דער מחנה פֿון דמעטריוס אַנטלאָפֿן;
אלעקסאנדער איז אים נאכגעגאנגען, און האט געליטן אויף זיי.
/10:50 און ער האָט געצויגן דעם שלאַכט זײער שװער ביז די זון איז אונטערגעגאַנגען; און דאָס
טאָג איז דעמעטריוס דערהרגעט געוואָרן.
/10:51 דערנאָך האָט אַלכּסנדר געשיקט שלוחים צו תּלמי המלך פֿון מִצרַיִם מיט אַ
אָנזאָג צו דעם ווירקונג:
/10:52 װאָרום איך בין װידער געקומען אין מײַן מױל, און בין געשטעלט אױף מײַן טראָן
אָבֿות, און האָבן באַקומען די ממשלה, און האָבן איבערגעריסן דעמטריוס, און
צוריקגעקערט אונדזער לאַנד;
/10:53 װאָרום נאָכדעם װי איך האָב זיך אָנגעשלאָסן מיט אים, זײַנען געװען אי ער און זײַן מחנה
צעשלאָגן פון אונדז, אַזוי אַז מיר זיצן אויף דעם טראָן פון זיין מלכות:
/10:54 און אַצונד לאָמיר אינאײנעם מאַכן אַ בונד, און מיר געבן אַצונד
דײַן טאָכטער צו אַ װײַב, און איך װעל זײַן דײַן אײדעם, און איך װעל געבן בײדע
דו און איר ווי לויט דיין כבוד.
/10:55 האָט תּלמי דער מלך געענטפֿערט, אַזױ צו זאָגן: גליקלעך איז דער טאָג װאָס אױף אים
האָסט זיך אומגעקערט אין לאַנד פֿון דײַנע עלטערן, און ביסט געזעסן אױפֿן טראָן
פון זייער מלכות.
/10:56 און אַצונד װעל איך טאָן מיט דיר, אַזױ װי דו האָסט געשריבן: דערפֿאַר טרעף מיר אין
פּטאָלעמאַיס, אַז מיר זאלן זען איינער דעם אנדערן; װאָרום איך װעל חתונה האָבן מיט מײַן טאָכטער
דיך לױט דײַן חשק.
/10:57 און תּלמי איז אַרױסגעגאַנגען פֿון מִצרַיִם מיט זײַן טאָכטער קלעאָפּאַטרע, און זײ זײַנען געקומען.
צו תּלמוס אין הונדערט און צװײטן און זעכציק יאָר;
/10:58 װוּ דער מלך אלכסנדר האָט אים געטראָפן, האָט ער אים געגעבן זײַן טאָכטער
קלעאָפּאַטראַ, און סעלאַברייטיד איר חתונה אין פּטאָלעמאַיס מיט גרויס כבוד, ווי
דער שטייגער פון מלכים איז.
/10:59 און דער מלך אלכסנדר האָט געשריבן צו יהונתן, אַז ער זאָל קומען און
טרעפן אים.
/10:60 און װאָס איז דערנאָך געגאַנגען מיט כּבֿוד קײן תּלמוס, װוּ ער האָט זיך באַקענט מיט די צװײ מלכים.
און זיי און זייערע חבֿרים האָבן געגעבן זילבער און גאָלד, און אַ סך מתנות, און
געפונען חן אין זײערע אױגן.
/10:61 אין יענער צײַט עטלעכע פּעסטישע יונגערמאַן פֿון ישׂראל, מענטשן מיט אַ שלעכטן לעבן,
האָבן זיך אײַנגעזאַמלט אַקעגן אים אים צו באַשולדיקן, אָבער דער מלך האָט ניט געװאָלט
הערן זיי.
/10:62 נאָך מער פֿון דעם, האָט דער מלך באַפֿױלן אױסטאָן זײַנע קלײדער, און
אָנטאָן אים אין פּורפּל, און זיי האָבן אַזוי געטאָן.
/10:63 און ער האָט אים געלאָזט זיצן אַלײן, און האָט געזאָגט צו זײַנע האַרן: גײ מיט אים
אין מיטן פון דער שטאָט, און מאַכן פּראָקלאַמיישאַן אַז קיין איינער באַקלאָגנ זיך
קעגן אים פון קיין ענין, און אַז קיין מענטש זאָל אים פאַרטראַכטן פֿאַר קיין וועג
גרונט.
/10:64 און װי זײַנע באַשולדיקער האָבן געזען, אַז ער איז מכבד געװען לױט דעם
פראקלאמאציע , או ן אנגעטא ן מי ט פויל ן זענע ן ז ײ אל ע אנטלאפן .
/10:65 און דער מלך האָט אים מכבד געװען, און האָט אים אױפֿגעשריבן צװישן זײַנע ערשטע פֿרײַנט, און
האָט אים געמאַכט אַ פירשט און אַ טייל אין זיין ממשלה.
/10:66 דערנאָך האָט יהונתן זיך אומגעקערט קײן ירושלים מיט שלום און מיט פֿרײד.
/10:67 דערצו אין דער; הונדערט און פינפטע און זעכציק יאָר איז געקומען דער זון דמטריוס
פון דמעטריוס פֿון כרת אין לאַנד פֿון זײַנע עלטערן.
/10:68 װאָס דער מלך אַלכּסנדר האָט געהערט דערצײלן, און ער האָט זיך רעכט באַװיזן, און האָט זיך אומגעקערט
אין אנטיאכיע.
/10:69 און דעמטריוס האָט געמאַכט אַפּאָללאָניוס דעם גענעראל פֿון סעלאָסיריע צו זײַן גענעראל;
װעלכע ר הא ט צוזאמענגענומע ן א גרויםע ר מחנה , או ן הא ט געלעג ן אי ן ימניא , או ן ז ײ געשיקט
יונתן דער הויך כהן, אַזוי צו זאָגן:
/10:70 האָסט זיך אַלײן זיך אױפֿגעהויבן אױף אונדז, און איך לאַכט זיך פֿון װעגן.
פֿון דײַן װעג, און פֿאַרשמאַכט, און פֿאַר װאָס גרױססטו דײַן מאַכט אױף אונדז
אין די בערג?
/10:71 און אַצונד, אױב דו פֿאַרזיכער זיך אױף דײַן שטאַרקײט, קום אַראָפּ צו אונדז
אין די קלאָר פעלד, און דאָרט לאָמיר פּרובירן די זאַך צוזאַמען: פֿאַר מיט
מיר איז די מאַכט פון די שטעט.
/10:72 בעט און לערן װער איך בין, און די איבעריקע װאָס נעמען אונדזער חלק, און זײ װעלן
זאָג דיר אַז דײַן פֿוס קען ניט אַנטלױפֿן אין זײער לאַנד.
/10:73 דערפֿאַר אַצונד װעסטו ניט קענען בלײַבן די רײַטער און אַזױ גרױסע
אַ מאַכט אין דער פּלױן, װוּ איז ניט שטײן און ניט פֿעלן, און ניט קײן אָרט
אנטלויפן צו.
/10:74 און יהונתן האָט געהערט די דאָזיקע װערטער פֿון אַפּאָללאָניוס, און ער האָט זיך אױפֿגעבראַכט אין זײַנע
און ער האָט אויסגעקליבן צען טויזנט מאַן, און ער איז אַרויסגעגאַנגען פֿון ירושלים, וווּהין
זיין ברודער שמעון האט אים באגעגנט צו העלפן אים.
/10:75 און ער האָט אױפֿגעשטעלט זײַנע געצעלטן אַקעגן יפו, אָבער; זײ פֿון יפו האָבן אים פֿאַרשלאָסן
פון שטאט, װײל אפאלאניוס האט דארט געהאט א גארניזאן.
/10:76 און יהונתן האָט איר באַלעגערט, און זײ פֿון דער שטאָט האָבן אים אַרײַנלאָזן
פֿון מורא: און יהונתן האָט געװוּנען יוֹפָא.
/10:77 װאָרום, װי אַפּאָלאָניוס האָט געהערט, האָט ער גענומען דרײַ טױזנט רײַטער מיט אַ
גרויסער מחנה פון פוסגייער, און זענען געגאַנגען קיין אַזאָטוס ווי איינער וואָס האָט געפאָרן, און
דערמיט האָט אים אַרױסגעצויגן אין דער פּלױן. ווייל ער האט געהאט א גרויסע צאל
פֿון רײַטער, װאָס ער האָט זיך פֿאַרטרוי.
/10:78 און יהונתן איז אים נאָכגעלאָפֿן קײן אַזאָטוס, װוּ די מחנות האָבן זיך אײַנגעשלאָסן
שלאַכט.
/10:79 און אַפּאָללאָניוס האָט איבערגעלאָזט טױזנט רײַטער אין אַן אַרב.
/10:80 און יהונתן האָט געװוּסט, אַז הינטער אים איז געװען אַן אַרב; װאָרום זײ האָבן געהאַט
האָט זיך אַרומגעכאַפּט אין זײַן מחנה, און האָט אַרײַנגעוואָרפֿן פּיצלען צו דעם פֿאָלק, פֿון פֿרימאָרגן ביז
אָוונט.
/10:81 און דאָס פֿאָלק האָט געשטאַנען, אַזױ װי יהונתן האָט זײ באַפֿױלן;
די פיינטס פערד זײנען געװען מיד.
/10:82 האָט שמעון אַרױסגעצױגן זײַן מחנה, און האָט זײ אױפֿגעשטעלט אַקעגן די פֿוסקער.
(װאָרום די רײַטער זײַנען פֿאַרבראַכט געװאָרן) װאָס זײַנען פֿון אים געשטאָרבן, און זײַנען אַנטלאָפֿן.
/10:83 און די רײַטער זײַנען צעשפּרײט אין פֿעלד, און זײַנען אַנטלאָפֿן קײן אַזאָטוס, און
געגאנגען אין בעטדאַגאָן, זייער געץ היכל, פֿאַר זיכערקייט.
/10:84 און יהונתן האָט אַ פֿײַער געטאָן אױף אַזאָטוס, און די שטעט רונד אַרום איר, און האָט אײַנגענומען
זייער רויב; און דער היכל פון דגון, מיט די וואָס זענען אנטלאפן אין אים,
ער האט געברענט מיט פײער.
/10:85 אַזױ זײַנען פֿאַרברענט און דערשלאָגן געװאָרן מיט דער שװערד נעבן אַכט טױזנט
מענטשן.
/10:86 און פֿון דאָרטן האָט יהונתן אַװעקגענומען זײַן מחנה, און האָט געהאַלטן אַקעגן אַסקָלוֹן.
װוּ די שטאָט־מענטשן זײַנען אַרױסגעגאַנגען, און האָבן אים באַגעגנט מיט אַ גרױסער פֿאָלק.
/10:87 און נאָך דעם האָט יהונתן און זײַן מחנה זיך אומקערן קײן ירושלים, מיט עפּעס
צעלאָזן.
/10:88 און דער מלך אַלעקסאַנדער האָט דאָס געהערט, און ער האָט נאָך געטאָן כּבֿוד יהונתן
מער.
/10:89 און ער האָט אים געשיקט אַ גילדערנע בלעכענע, אַזױ װי מען דאַרף געבן די װאָס זײַנען
פֿון דעם מלךס בלוט: ער האָט אים אויך געגעבן אַכראָן מיט איר געמאַרק
אין פאַרמעגן.
