1 מכבים
/5:1 און װי די פֿעלקער רונד אַרום האָבן געהערט, אַז דער מזבח איז געבױט געװאָרן און דער
הײליק ט װ י פריער , הא ט ז ײ זײע ר ניש ט געפעלט .
/5:2 און זײ האָבן געטראַכט צו פֿאַרטיליקן דעם דור פֿון יעקבֿ װאָס צװישן אים
זיי, און דעריבּער האָבּן זיי אָנגעהויבן טייטן און פאַרטיליקן דאָס פאָלק.
/5:3 און יהודה האָט מלחמה געהאַלטן קעגן די קינדער פֿון עֵשָׂון אין אֶדוֹמֶה אין אַראַבטין.
װײַל זײ האָבן באַלעגערט גַעַל, און ער האָט זײ איבערגעגעבן אַ גרױסן אומקערעניש, און
האָט פֿאַרמאַכט זײער עזות, און גענומען זײער רױב.
/5:4 און ער האָט זיך דערמאָנט אין דער שאָדן פֿון די קינדער פֿון באַן, װאָס זײַנען געװען אַ
אַ שלאַנג און אַן עבירה פֿאַרן פֿאָלק, װאָס זײ האָבן זיך געלײגט אױף זײ
אין די וועגן.
/5:5 און ער האָט זײ פֿאַרשלאָסן אין די טורעמס, און האָט געלעגערט אױף זײ, און
האָט זיי פֿאַרטיליקט, און די טורעמס פֿון יענעם אָרט פֿאַרברענט מיט פֿײַער,
און אַלץ װאָס איז געװען אין איר.
/5:6 דערנאָך איז ער אַריבער צו די קינדער פֿון עמון, װוּ ער האָט געפֿונען אַ
גוואַלדיק מאַכט, און פילע מענטשן, מיט טימאטעאוס זייער קאַפּיטאַן.
/5:7 און ער האָט מלחמה געהאַלטן מיט זײ פֿיל מלחמה, ביז זײ זײַנען געװען לענגער
אומבאַקוועם פֿאַר אים; און ער האָט זײ געשלאָגן.
/5:8 און אַז ער האָט גענומען יָזָר, מיט אירע שטעטלעך, האָט ער
אומגעקערט אין יהודה.
/5:9 און די פֿעלקער װאָס אין גלעָד האָבן זיך אײַנגעזאַמלט
קעגן די ישׂראלים װאָס אין זײערע װאָרט, זײ צו פֿאַרטיליקן; אָבער
זײ זײַנען אַנטלאָפֿן צו דער פֿעסטונג פֿון דַתְמָאָה.
/5:10 און ער האָט געשיקט בריװ צו יהודהן און זײַנע ברידער, די פֿעלקער װאָס זײַנען רונד
וועגן אונדז זענען פארזאמלט קעגן אונדז צו צעשטערן אונדז.
/5:11 און זײ גרײטן זיך צו קומען און נעמען די פֿעסטונג װאָס מיר זײַנען אױף אים
איז אנטלאפן, טימאטעאוס איז געווען הויפטמאן פון זייער מחנה.
/5:12 קום אַצונד, און מציל אונדז פֿון זײער האַנט, װאָרום עס זײַנען אַ סך פֿון אונדז
דערהרגעט:
/5:13 יאָ, אַלע אונדזערע ברידער װאָס זײַנען געװען אין די ערטער פֿון טאָבי, װערן געטײט;
און זײערע װײַבער און זײערע קינדער האָבן זײ אַװעקגעפֿירט אין געפֿאַנגענשאַפֿט
אוועקגעטראגן זײערע זאכן; און זײ האָבן דאָרטן פֿאַרטיליקט אַרום טױזנט
מענטשן.
/5:14 װען די דאָזיקע בריװ האָבן נאָך געלײענט, ערשט זײַנען געקומען אַנדערע
שליחים פון גליל מיט זייערע מלבושים געדרייט, וואס האבן געמאלדן אויף דעם
חכם,
/5:15 און האָבן געזאָגט: זײ פֿון פּתּלמאַיס, און פֿון טירוס, און פֿון צידון, און גאַנץ גָליל פֿון
די גויים, זענען פארזאמלט קעגן אונדז צו פאַרנוצן אונדז.
/5:16 און װי יהודה און דאָס פֿאָלק האָבן געהערט די דאָזיקע װערטער, האָט זיך אײַנגעזאַמלט אַ גרױסער
קהילה צוזאַמען, צו באַראַטנ זיך וואָס זיי זאָל טאָן פֿאַר זייער
ברידער, װאָס זײַנען געװען אין צרות, און האָבן זײ באַפֿאַלן.
/5:17 האָט יהודה געזאָגט צו זײַן ברודער שִמעוֹן: קלײַבט אױס מענטשן, און גײ
מציל זײַן דײַנע ברידער װאָס אין גליל, װאָרום איך און מײַן ברודער יונתן
וועט גיין אין די מדינה פון גאַלאַאַד.
/5:18 און ער האָט איבערגעלאָזט יוֹספֿן דעם זון פֿון זכריהן, און עזריָהן, די הױפּטמאַן פֿון דער שטאָט
מענטשן, מיט די רעשט פון די חיל אין יהודה צו היטן עס.
/5:19 װעמען ער האָט באַפֿױלן, אַזױ צו זאָגן: נעמט אײַך די באַשולדיקונג פֿון דעם
פֿעלקער, און זעט, אַז איר מאַכט ניט מלחמה קעגן די פֿעלקער ביז דער צײַט
אַז מיר קומען ווידער.
/5:20 און שמעון האָט מען געגעבן דרײַ טױזנט מאַן צו גײן קײן גליל, און
צו יהודה אַכט טויזנט מאַן פֿאַר דעם לאַנד פון גלעאַד.
/5:21 און שמעון איז אַרױסגעגאַנגען קײן גָליל, װוּ ער האָט געקעמפֿט אַ סך שלאַכטן מיט דעם
גוײם , אזוי , א ז ד י גוי ם האב ן זי ך פו ן אים .
/5:22 און ער האָט זײ נאָכגעיאָגט ביזן טױער פֿון תּל-מײַס; און עס זענען געווען דערשלאָגן
די גוים ארום דרײ טױזנט מאן, װאם ער האט גענומען זײער רויב.
/5:23 און די װאָס זײַנען געװען אין גָליל, און אין אַרבאַטי, מיט זײערע װײַבער און
זײערע קינדער און אַלץ װאָס זײ האָבן געהאַט, האָט ער מיטגענומען מיט זיך, און
האָט זיי געבראַכט קיין יהודה מיט גרויס פרייד.
/5:24 און יהודה המכבי און זײַן ברודער יהונתן זײַנען אַריבערגעגאַנגען דעם ירדן, און
געפארן דריי טעג וועג אין מדבר,
/5:25 װוּ זײ האָבן זיך באַקענט מיט די נבטים, װאָס זײַנען געקומען צו זײ אין אַ שלום
און זיי דערציילט אַלץ וואָס איז געשען מיט זייערע ברידער אין
לאַנד פון גאַלאַאַד:
/5:26 און װי פֿיל פֿון זײ זײַנען געװען פֿאַרשלאָסן אין בוֹסוֹרָא, און בוֹסוֹר, און עַלעֶם,
כַּסְפָּר, מַעַד, וּקַרְנַיִם; אַלע די שטעט זענען שטאַרק און גרויס:
/5:27 און זײ זײַנען געװען פֿאַרשלאָסן אין די איבעריקע שטעט פֿון לאַנד
גלעאַד, און אַז קעגן מאָרגן זיי האָבן באַשטימט צו ברענגען זייער
חיל קעגן די פאָרטונגען, און זיי צו נעמען, און זיי אַלע צו צעשטערן אין איין
טאָג.
/5:28 און יהודה און זײַן מחנה האָבן זיך פּלוצים אָפּגעקערט אױפֿן װעג פֿון מדבר
צו באָסאָראַ; און אַז ער האָט געװוּנען די שטאָט, האָט ער דערהרגעט אַלע מענער מיט
דעם ברעג פון דער שװערד, און זײ האָבן גענומען זײער גאַנצן בױב, און האָבן פֿאַרברענט די שטאָט
מיט פייער,
/5:29 פֿון װאַנען האָט ער זיך אַװעקגעגאַנגען בײַ נאַכט, און איז געגאַנגען ביז ער איז געקומען אין דער פֿעסטונג.
/5:30 און צו מאָל אין דער פֿרי האָבן זײ זיך אױפֿגעקוקט, ערשט עס איז געװען אַ
אומגעריכט מענטשן מיט לאַדערז און אנדערע ענדזשאַנז פון מלחמה, צו נעמען די
פֿעסטונג, װאָרום זײ האָבן זײ אָנגעפֿאַלן.
/5:31 און יהודה האָט געזען אַז דער שלאַכט איז אָנגעהױבן, און דאָס געשרײ פֿון
די שטאָט איז ארויף צום הימל, מיט שופרות, און מיט אַ גרויסן קָול,
/5:32 האָט ער געזאָגט צו זײַן חיל: מלחמה האַלטן הײַנט פֿאַר אײַערע ברידער.
/5:33 און ער איז אַרױסגעגאַנגען הינטער זײ אין דרײַ מחנות, װאָס האָבן געקלונגען זײערע
שופרות, און געשריגן מיט תפילה.
/5:34 און דער מחנה פֿון טימאטעאוס האָט געװוּסט אַז דאָס איז מקבֿע, און איז אַנטלאָפֿן פֿון
דערפֿאַר האָט ער זײ געשלאָגן מיט אַ גרױסער שחיטה; אַזוי אַז עס זענען געווען
געהרגעט פון זיי יענעם טאָג וועגן אַכט טויזנט מענטשן.
/5:35 אַזױ איז געשען, האָט יהודה זיך אָפּגעקערט קײן מִספָּה; און נאכדעם וואס ער האט עס געפאלגט
ער האָט גענומען און דערמאָרדעט אַלע מאַנספּאַרשױנען אין איר, און האָט גענומען איר רױב
און און האָט עס פֿאַרברענט מיט פֿײַער.
/5:36 פֿון דאָרטן איז ער געגאַנגען, און האָט גענומען כפֿון, און מגד, און בוֹסוֹר, און דעם אַנדערן
שטעט פון דעם לאַנד פון גלעאַד.
/5:37 נאָך די דאָזיקע זאַכן האָט זיך אײַנגעזאַמלט טימאטעאוס אַן אַנדער מחנה, און האָט געהאַלטן אַקעגן
ראפאן איבערן ביך.
/5:38 און יהודה האָט געשיקט מענטשן צו היטן דעם חיל, און זײ האָבן אים געבראַכט אַ װאָרט, אַזױ צו זאָגן: אַלע!
די פֿעלקער װאָס רונד אַרום אונדז זײַנען פֿאַרזאַמלט צו זײ, אַ גאָר
גרויס באַלעבאָס.
/5:39 ער האָט אױך געדונגען די אַראַבישע זײ צו העלפֿן, און זײ האָבן אױפֿגעשטעלט זײערע
געצעלט ן אוי ף דע ר טײ ך , גרײ ט צ ו קומע ן קעמפ ן קעג ן דיר . אויף דעם
יהודה איז געגאַנגען זיי אַנטקעגן.
/5:40 האָט טימאטעאוס געזאָגט צו די האַרן פֿון זײַן חיל: װען יהודה און זײַנע
מַחֲנֶה קוּמֶה נַעֲשֶׂה אֶת הַבַּחֵק, אֲבָל עֶר גִיגַאנְגֶען צוּ אוּנְדֶער נִישְט
קענען אים וויטסטאַנד; װאָרום ער װעט אונדז שטאַרקן שטאַרקן;
/5:41 אָבער אַז ער האָט מורא, און װעט לאַגערן אױף יענער זײַט טײַך, װעלן מיר אַריבערגײן צו
אים, און גובר קעגן אים.
/5:42 און װי יהודה איז געקומען צו דעם טײַך, האָט ער געמאַכט די שרײַבער פֿון פֿאָלק
צו בלײַבן בײַם טײַך: צו וועמען ער האָט געבאָטן, אַזוי צו זאָגן: לייד ניט
מענטש צו בלייבן אין לאַגער, אָבער אַלע קומען אין דער שלאַכט.
/5:43 איז ער געגאַנגען ערשט צו זײ, און דאָס גאַנצע פֿאָלק נאָך אים, דערנאָך אַלע
ד י גוים , װא ס האב ן זי ך דערשראק ן פא ר אים , האב ן אװעקגעװארפ ן זײער ע געװער
אנטלאפן צו דעם היכל וואס איז געווען אין כרנים.
/5:44 אָבער זײ האָבן גענומען די שטאָט, און האָבן פֿאַרברענט דעם הֵיכל מיט אַלע װאָס זײַנען געװען
דערין. אזו י אי ז קארנע ם אונטערגעװארפ ן געװארן , או ן ז ײ האב ן שוי ן שוי ן ניש ט געקענ ט שטײן
פאר יהודה.
/5:45 און יהודה האָט אײַנגעזאַמלט אַלע ישׂראלים װאָס אין לאַנד
פֿון גלעאַד, פֿון קלענסטער ביז גרעסטער, זײערע װײַבער און זײערע
קינדער, און זייער שטאָפּן, אַ זייער גרויס באַלעבאָס, צו די סוף זיי זאלן קומען
אין לאַנד יהודה.
/5:46 און אַז זײ זײַנען געקומען קײן עפֿרון, איז דאָס געװען אַ גרױסע שטאָט אױפֿן װעג
זיי זאָלן גיין, זייער גוט באַפֿעסטיקט) זיי האָבן זיך אויך דערפֿון נישט געקאָנט אומקערן
אויף די רעכט האַנט אָדער די לינקס, אָבער מוזן דאַרף פאָרן דורך די צווישן פון
עס.
/5:47 האָבן זײ פֿון דער שטאָט זײ פֿאַרשלאָסן, און האָבן פֿאַרשטאָפּט די טױערן מיט
שטיינער.
/5:48 און יהודה האָט צו זײ געשיקט אױף אַ שלום, אַזױ צו זאָגן: לאָמיר פֿאַרגײן
דורך אײַער לאַנד צו גײן אין אונדזער לאַנד, און קײנער זאָל אײַך ניט טאָן
שאַטן; מיר װעלן דורכגײן נאָר צופֿוס, אָבער זײ האָבן זיך ניט געעפֿנט
צו אים.
/5:49 דרום האָט יהוּדה באַפֿױלן אַ פּראָקלאַמאַציע אין גאַנצן חיל;
אַז איטלעכער זאָל אױפֿשטעלן זײַן געצעלט אין דעם אָרט װוּ ער איז געװען.
/5:50 האָבן די זעלנער זיך אױפֿגעשטעלט, און האָבן אָנגעקלאָגט די שטאָט יענעם גאַנצן טאָג און אַלץ
יענע נאַכט, ביז אין דער לענג, די שטאָט איז געווען איבערגעגעבן אין זיין הענט.
/5:51 און ער האָט דאַן געטײט אַלע מאַנספּאַרשױנען מיט דעם שאַרף פֿון שװערד, און האָט געשלאָגן דעם
שטאָט, און האָט גענומען איר רױב, און איז דורכגעגאַנגען איבער זײ די שטאָט
וואָס זענען דערהרגעט געוואָרן.
/5:52 נאָך דעם זײַנען זײ אַריבערגעגאַנגען דעם ירדן אױף דעם גרױסן פּלױן פֿאַר בית-צָן.
/5:53 און יהודה האָט צונױפֿגעקליבן די הינטערגעקומענע, און האָט געמוזט די
מענטשן אין גאַנצן וועג ביז זיי זענען געקומען אין לאַנד יהודה.
/5:54 און זײ זײַנען אַרױפֿגעגאַנגען אױפֿן באַרג צִיוֹן מיט פֿרײד און פֿרײד, װוּ זײ האָבן געמאַכט
בראַנדאָפּפֿער, װײַל ניט אײנער פֿון זײ איז דערשלאָגן געװאָרן ביז זײ האָבן געהאַט
אומגעקערט אין שלום.
/5:55 אַצונד אין װאָס זײַנען געװען יהודה און יהונתן אין לאַנד גלעָד, און?
זיין ברודער שמעון אין גליל פאר תלמי,
/5:56 יוֹסף דער זון פֿון זכריהן, און עזריָהו, די הױפּטמאַן פֿון די װאַרפֿזײַטן,
געהערט פון די גוואַלדיקע מעשים און מלחמה מעשים וואָס זיי האָבן געטאן.
/5:57 דרום האָבן זײ געזאָגט: לאָמיר אונדז אױך געבן אַ נאָמען, און גײ מלחמה האַלטן קעגן דעם
גוײם , װא ס זײנע ן ארו ם אונדז .
/5:58 און װי זײ האָבן באַפֿױלן דעם באַפֿאַנג װאָס מיט זײ, האָבן זײ באַפֿױלן
געגאנגען צו דזשאַמניאַ.
/5:59 און גאָרגיאַס און זײַנע מענטשן זײַנען אַרױסגעגאַנגען פֿון שטאָט, מלחמה צו האַלטן אױף זײ.
/5:60 און עס איז געװען, אַז יוֹסף און עזרָס זײַנען אַנטלױפֿן געװאָרן, און זײ זײַנען נאָכגעיאָגט
צו די געמארקן פון יהודה: און עס זענען דערשלאָגן יענע טאָג פון די מענטשן
פֿון ישׂראל אַרום צװײ טױזנט מאַן.
/5:61 און עס איז געװען אַ גרױסער אומקערעניש צװישן די קינדער פֿון ישׂראל, װײַל
זיי זענען נישט געהארכזאם צו יהודה און זיינע ברידער, אָבער געדאַנק צו טאָן
עטלעכע העלדיש אַקט.
/5:62 און די דאָזיקע מענטשן זײַנען ניט געקומען פֿון דעם זאָמען פֿון די װאָס דורך זײער האַנט
ישועה איז געגעבן געווארן צו ישראל.
/5:63 אָבער דער מאַן יהודה און זײַנע ברידער זײַנען געװען זײער באַרימט אין דער
דערזען פֿון גאַנץ ישׂראל, און פֿון אַלע פֿעלקער, װוּ זײער נאָמען איז געװען
געהערט פון;
/5:64 אַזױ װי דאָס פֿאָלק האָט זיך אײַנגעזאַמלט צו זײ מיט פֿרײלעכע קללות.
/5:65 דערנאָך איז יהודה אַרױסגעגאַנגען מיט זײַנע ברידער, און האָט מלחמה געהאַלטן קעגן דעם
קינדער פֿון עֵשָׂו אין דעם לאַנד צו דָרום, װוּ ער האָט געשלאָגן חברון,
און אירע שטעט, און האָבן אַראָפּגעריסן איר פֿעסטונג, און פֿאַרברענט
זיינע טורעמס רונד ארום.
/5:66 פֿון דאָרטן האָט ער אַװעקגעצױגן צו גײן אין לאַנד פֿון די פּלשתּים, און
דורכגעגאנגען דורך שומרון.
/5:67 אין יענער צײַט זײַנען דערשלאָגן געװאָרן עטלעכע כּהנים, װאָס האָבן געװאָלט באַװײַזן זײער העלדישקײט
אין שלאַכט, דערפֿאַר זײַנען זײ אַרױסגעגאַנגען מלחמה צו טאָן.
/5:68 האָט יהודה זיך אומגעקערט צו אַזאָטוס אין לאַנד פֿון די פּלשתּים, און אַז ער
האָט אַראָפּגערוקט זייערע מזבחות, און מיט פייער פאַרברענט זייערע געשניצטע בילדער,
און ער האָט אױסגערויבט זײערע שטעט, און האָט זיך אומגעקערט אין לאַנד יהודה.
