1 מכבים
/3:1 איז אױפֿגעשטאַנען אױף זײַן אָרט זײַן זון יהודה, װאָס האָט גערופֿן דעם מכבי.
/3:2 און אַלע זײַנע ברידער האָבן אים געהאָלפֿן, און אַזױ האָבן געטאָן אַלע װאָס האָבן מיט זײַן האַנט
פֿאָטער, און זײ האָבן מלחמה געהאַלטן מיט פֿרײלעכקײט די מלחמה פֿון ישׂראל.
/3:3 און ער האָט געקריגן זײַן פֿאָלק אַ גרױסן כּבֿוד, און האָט אָנגעטאָן אַ חושן װי אַ ריז;
און ער האָט אַרױפֿגעבונדן זײַן מלחמה־כױל אַרום אים, און ער האָט געמאַכט מלחמה, באַהיטנדיק
דער חיל מיט זײַן שווערד.
/3:4 אין זײַנע מעשׂים איז ער געװען װי אַ לײב, און װי אַ לײבס העלפּ, װאָס ברוימט פֿאַר זײַן לײב.
רויב.
/3:5 װאָרום ער האָט נאָכגעיאָגט די רשָעים, און זײ געזוכט, און די װאָס האָבן פֿאַרברענט
האָט אָנגעהויבן זײַן פֿאָלק.
/3:6 דערפֿאַר האָבן זיך די רשָעים אײַנגעשרומפּן פֿון מורא פֿאַר אים, און אַלע טוערס פֿון
די זינד האָט זיך דערשראקן, ווײַל אין זיין האַנט האָט זיך געגליכן די ישועה.
/3:7 און ער האָט מצער געװען אַ סך מלכים, און ער האָט געפֿרײט יעקבן מיט זײַנע און זײַנע מעשׂים
דענקמאָל איז ברוך אויף אייביק.
/3:8 און ער איז געגאַנגען דורך די שטעט פֿון יהודה, און האָט פֿאַרטיליקט די רשעים
פֿון זיי, און אָפּקערן גרימצארן פֿון ישׂראל.
/3:9 אַזױ, אַז ער איז באַרימט געװאָרן ביזן עק פֿון דער ערד, און ער
האָט אים אָנגענומען אַזעלכע, וואָס זענען גרייט געווען צו אומקומען.
/3:10 און אַפּאָללאָניוס האָט אײַנגעזאַמלט די פֿעלקער, און פֿון אַ גרױסער מחנה
שומרון, צו קעמפן קעגן ישראל.
/3:11 װאָס יהודה האָט דערזען, איז ער אים אַרױסגעגאַנגען אַנטקעגן, און אַזױ ער
האָט אים געשלאָגן און אים דערהרגעט; אויך אַ סך זײַנען אַראָפּגעפֿאַלן דערשלאָגענע, אָבער די איבעריקע זײַנען אַנטלאָפֿן.
/3:12 דרום האָט יהודה גענומען זײער רױב, און אױך דעם שװערד פֿון אַפּאָללאָניוס, און
דערמיט האָט ער געקעמפט זײַן גאַנץ לעבן.
/3:13 און אַז שָרוֹן, אַ פֿירשט פֿון חיל פֿון ארם, האָט געהערט זאָגן אַז יהודה האָט
האט צו אים אלנגעזאמלט א פאלק און חברה פון די געטריי צו גיין מיט אים ארויס
אים צו מלחמה;
/3:14 האָט ער געזאָגט: איך װעל מיר געבן אַ נאָמען און אַ כּבֿוד אין דעם מלוכה; װאָרום איך װעל גײן
קעמפן מיט יהודה און מיט די וואס זענען מיט אים, וואס פאראכטן דעם מלך
געבאָט.
/3:15 און ער האָט אים געגרײט אַרױפֿצוגײן, און איז געגאַנגען מיט אים אַ גוואַלדיקן מחנה
די רשעים אים צו העלפן, און זיך נוקם זיין אויף די קינדער פון ישראל.
/3:16 און װי ער האָט גענענט צום אַרױפֿגאַנג פֿון בית-חורון, איז יהודה אַרױסגעגאַנגען צו
טרעפן אים מיט אַ קליין פירמע:
/3:17 װעמען, װען זײ האָבן געזען דעם חיל קומען זײ אַנטקעגן, האָט געזאָגט צו יהודהן: װי?
וועלן מיר קענען, ווייל אַזוי ווייניק, קעמפן קעגן אַזאַ גרויסער המון
און אַזוי שטאַרק, זעענדיק אַז מיר זענען גרייט צו פאַרשווינדן מיט פאסטן אַלע דעם טאָג?
/3:18 צו װעמען האָט יהודה געענטפֿערט: עס איז ניט שװער פֿאַר אַ סך צו זײַן פֿאַרשלאָסן אין
די הענט פון עטלעכע; און מיט דעם גאָט פון הימל איז אַלע איין צו באַפרייַען
מיט אַ גרויסער פאלק, אָדער אַ קליין פירמע:
/3:19 װאָרום דער נצחון פֿון מלחמה שטײט ניט אין דער המון חיל; אָבער
כח קומט פון הימל.
/3:20 זײ קומען אַקעגן אונדז מיט פֿיל שטאָלץ און זינד, אונדז צו פֿאַרטיליקן און אונדזערע
ווייבער און קינדער, און אונדז צו צעלאָזן:
3:21 אָבער מיר קעמפן פֿאַר אונדזער לעבן און אונדזער געזעצן.
/3:22 דרום אַלײן װעט זײ אומקערן פֿאַר אונדזער פּנים, און װי
פֿאַר אײַך, זאָלט איר ניט מורא האָבן פֿאַר זײ.
/3:23 און װי נאָר ער האָט אױפֿגעהערט צו רעדן, איז ער פּלוצים אַ שפּרונג אױף זײ;
און סֶרוֹן מיט זײַן חיל איז פֿאַרקערט געװאָרן פֿאַר אים.
/3:24 און זײ האָבן זײ נאָכגעיאָגט פֿון דעם אַראָפּגאַנג פֿון בית-חורון ביזן פּלױן.
װאו זײנען דערהרגעט געװארן פון זײ ארום אכט הונדערט מאן; און די איבעריקע זײַנען אַנטלאָפֿן
אין לאַנד פֿון די פּלשתּים.
/3:25 האָט זיך אָנגעהויבן די מורא פֿאַר יהודה און זײַנע ברידער, און זײער גרױס
א שרעק, צו פאלן אויף די פעלקער רונד ארום זיי:
/3:26 אַזױ װי זײַן רום איז געקומען צום מלך, און אַלע פֿעלקער האָבן גערעדט װעגן דעם
שלאכטן פון יהודה.
/3:27 און דער מלך אנטיוֹכוס האָט דאָס געהערט, און ער איז געװען פֿול מיט צארן.
דערפאר האט ער געשיקט און פארזאמלט אלע כוחות פון זיין מלכות,
אַפילו אַ זייער שטאַרק אַרמיי.
/3:28 און ער האָט געעפֿנט זײַן אוצר, און האָט געגעבן זײַנע זעלנער צאָל פֿאַר אַ יאָר.
באַפעלט זיי צו זיין גרייט ווען ער זאָל זיי דאַרפֿן.
/3:29 אָבער, װען ער האָט געזען, אַז דאָס געלט פֿון זײַנע אוצרות האָט זיך צעפֿאַלן
אז די נדבות אין לאנד זענען געווען קליין, צוליב די מחלוקת
און די פּלאָגן, װאָס ער האָט געבראַכט אױף דער ערד אין צונעמען די געזעצן
וואָס איז געווען פון אַלט צייט;
/3:30 ער האָט מורא געהאַט, אַז ער זאָל ניט מער קענען טראָגן די באַשולדיקונגען, און ניט
צו האבן אזעלכע מתנות צו געבן אזוי ליבערשט ווי ער האט פריער געהאט: ווארים ער האט געהאט
האָט זיך געמערט איבער די מלכים וואָס זענען געווען פאַר אים.
/3:31 דרום האָט ער זיך שטאַרק פֿאַרבלאָנדזשעט אין זײַן זינען, און ער האָט באַשלאָסן אַרײַנצוגיין
פּערסיע, דאָרט צו נעמען די טריביוץ פון די לענדער, און צו קלייַבן פיל
געלט.
/3:32 און ער האָט איבערגעלאָזט ליסיאַס, אַן איידעלע, און אײנער פֿון די קעניגלעכע בלוט, צו היטן
די ענינים פון דעם מלך פון טייַך פרת ביז דעם געמאַרק פון
מצרים:
/3:33 און אױפֿצוברענגען זײַן זון אנטיוֹכוס, ביז ער איז װידער געקומען.
/3:34 און ער האָט אים איבערגעגעבן די העלפֿט פֿון זײַנע חיל, און דעם
עלאַפאַנץ, און געגעבן אים באַשולדיקונג פון אַלע זאכן וואָס ער וואָלט האָבן געטאן, ווי
אויך וועגן די וואָס זענען געזעסן אין יהודה און ירושלים:
/3:35 װאָרום ער זאָל שיקן אַ חיל אױף זײ, צו פֿאַרטיליקן און װאָרצלן
אַרויס די שטאַרקייט פון ישראל, און די רעשט פון ירושלים, און צו נעמען
אוועק זייער דענקמאָל פון יענעם אָרט;
/3:36 און ער זאָל אַרײַנטאָן פֿרעמדע אין זײער גאַנצן װאָרט, און צעטײלן
זייער לאַנד דורך גורל.
/3:37 האָט דער מלך גענומען די העלפֿט פֿון די פֿאַרבליבענע חיל, און איז אַװעקגעגאַנגען פֿון
אנטיאכיע , זײ ן מלוכה־שטאט , ד י הונדערטע ר זיבע ן או ן פערציק ט יאר ; און האָבן
דורכגעגאנגען דעם טייך פרת, ער איז דורכגעגאנגען דורך די הויך לענדער.
/3:38 און ליסיאַוס האָט אױסדערװײלט תּלמי דעם זון פֿון דאָרימנעס, ניקנור, און גורגיָה;
גבורים פון די פריינט פון דעם מלך:
/3:39 און מיט זײ האָט ער געשיקט פֿערציק טױזנט פוסגייער, און זיבן טױזנט
רײַטער, צו גײן אין לאַנד יהודה, און עס פֿאַרטיליקן, אַזױ װי דער מלך
באפוילן.
/3:40 און זײ זײַנען אַרױסגעגאַנגען מיט זײער גאַנצן מאַכט, און זײַנען געקומען און האָבן געטאָן בײַם עמאוס
אין די קלאָר לאַנד.
/3:41 און די סוחרים פֿון לאַנד, װי זײ האָבן געהערט זײער נאָמען, האָבן גענומען זילבער
און זײער פֿיל גאָלד, מיט קנעכט, און זײַנען געקומען אין לאַגער צו קױפֿן דאָס
קינדער פֿון ישׂראל פֿאַר קנעכט: אויך אַ מאַכט פֿון סיריע און פֿון לאַנד
די פּלשתּים האָבן זיך צוגעטשעפּעט צו זײ.
/3:42 און װי יהודה און זײַנע ברידער האָבן געזען, אַז צרות האָבן זיך געמערט;
אַז די חיל האָבן זיך געלעגערט אין זײערע געמאַרקן, װאָרום זײ האָבן געװוּסט
װי דער מלך האָט באַפֿױלן צו פֿאַרטיליקן דאָס פֿאָלק, און פֿאַר גאָרניט
אָפּשאַפן זיי;
/3:43 האָבן זײ געזאָגט אײנער צום אַנדערן: לאָמיר אומקערן אונדזער פֿאַרפֿאַלענע מאַזל
מענטשן, און לאָמיר מלחמה האַלטן פֿאַר אונדזער מענטשן און דעם מיזבייעך.
/3:44 און די עדה איז אײַנגעזאַמלט געװאָרן, כּדי זײ זאָלן גרײט זײַן
פֿאַר מלחמה, און אַז זיי זאלן דאַוונען, און בעטן רחמנות און רחמנות.
/3:45 און ירושָלַיִם איז געלעגן בטל װי אַ מדבר, פֿון אירע קינדער איז ניט געװען
װאָס איז אַרױסגעגאַנגען אָדער אַרױס: אױך דאָס הײליקטום איז צעטרעטן געװאָרן, און פֿרעמדע
געהאלטן די שטאַרק האַלטן; די גוים האבן געהאט זײערע װאוינונג אין יענעם ארט;
און די פרײד איז גענומען געװארן פון יעקבן, און די רער מיט דער הארפ האט אויפגעהערט.
/3:46 און די ישׂראלים האָבן זיך אײַנגעזאַמלט, און זײַנען געקומען צו
מִסְפָּה, אַקעגן ירושלים; װאָרום אין מִספָּה איז געװען דער אָרט װוּ זײ
דאַוונען פריער אין ישראל.
/3:47 און זײ האָבן געפֿאַסט אין יענעם טאָג, און האָבן אָנגעטאָן זאַק, און אַש געװאָרפֿן.
זײערע קעפ, און צעריסן זײערע קלײדער,
/3:48 און האָט געעפֿנט דאָס בוך פֿון דער תּוֹרה, װאָס די פֿעלקער האָבן געזוכט
מאָלן די געשטאַלט פֿון זייערע בילדער.
/3:49 און זײ האָבן געבראַכט די כּהנים־קליידער, און דאָס ערשטע, און דאָס
און די נצרים האָבן זיי אויפגעוועקט, וואָס האָבן פאַרענדיקט זייער
טעג.
/3:50 און זײ האָבן געשריגן מיט אַ הױכן קָול צום הימל, אַזױ צו זאָגן: װאָס זאָלן מיר?
טאָן מיט די דאָזיקע, און װוּהין זאָלן מיר זײ אַװעקטראָגן?
/3:51 װאָרום דײַן הײליקטום איז פֿאַרטרעטן און פֿאַרשװעכט, און דײַנע כּהנים זײַנען אין
שװערקײט , או ן געברענגט .
/3:52 און זע, די פֿעלקער האָבן זיך פֿאַרזאַמלט אױף אונדז אונדז צו פֿאַרטיליקן.
וואָס זיי טראַכטן קעגן אונדז, איר וויסן.
/3:53 װי אַזױ זאָלן מיר קענען באַשטײן אַקעגן זײ, אַחוץ דו, גאָט, זײט אונדזער?
הילף?
/3:54 און זײ האָבן געבלאָזן מיט שופֿרות, און האָבן געשריגן מיט אַ הױכן קָול.
/3:55 און נאָך דעם האָט יהודה באַשטימט פֿירשטן איבערן פֿאָלק, פֿירשטן
איבער טויזנטער, און איבער הונדערט, און איבער פֿופֿציק, און איבער צען.
/3:56 אָבער אַזעלכע, װאָס האָבן געבױט הײַזער, אָדער האָבן זיך פֿאַרהױערט, אָדער זײ זײַנען געװען
געפלאנצט װײַנגערטנער, אָדער האָבן מורא געהאַט, די װאָס ער האָט באַפֿױלן זײ זאָלן
קער זיך אום, איטלעכער צו זײַן הױז, לויט דער תּוֹרה.
/3:57 און דער לאַגער האָט זיך אָפּגעקערט, און האָט זיך געלײגט אין דָרום-זײַט פֿון עמאוס.
/3:58 און יהודה האָט געזאָגט: באַװאַרפֿט אײַך, און זײט העלדישע מענטשן, און זעט אַז איר זענט
גרייט זיך צו דער מאָרגן, כּדי איר זאָלט מלחמה האַלטן מיט די דאָזיקע פֿעלקער,
װאָס זײַנען פֿאַרזאַמלט אױף אונדז, אונדז צו פֿאַרטיליקן און אונדזער הײליקטום.
/3:59 װאָרום עס איז בעסער פֿאַר אונדז צו שטאַרבן אין מלחמה, װי צו זען די אומגליקן
פֿון אונדזער פֿאָלק און אונדזער הײליקטום.
/3:60 אָבער, אַזױ װי דער װילן פֿון גאָט איז אין הימל, זאָל ער טאָן.
