2 Makabe
4: 1 Uyu Simoni ubu, uwo twavuze haruguru, amaze kugambanira Uwiteka
amafaranga, ndetse nigihugu cye, basebya Onias, nkaho afite ubwoba
Heliodori, kandi yabaye umukozi w'ibi bibi.
4: 2 Nguko uko yatinyutse kumwita umugambanyi, wari ukwiye Uwiteka
umujyi, akanasokoza igihugu cye, kandi yari ashishikajwe cyane n'amategeko.
4: 3 Ariko urwango rwabo rugeze kure, ku buryo umwe mu bagize Simoni
ubwicanyi bwakozwe,
4: 4 Oniyasi abonye akaga k’aya makimbirane, kandi ko Apolloniyo, nk
kuba guverineri wa Celosiriya na Fenisiya, yararakaye, ariyongera
Ubugome bwa Simoni,
4: 5 Yagiye ku mwami, atari ukurega abo mu gihugu cye, ahubwo ashaka
ibyiza bya bose, haba kumugaragaro no mwiherero:
4: 6 Kuberako yabonye ko bidashoboka ko leta ikomeza guceceka,
Simoni na we asiga ubupfu bwe, keretse umwami abireba.
4: 7 Ariko nyuma y'urupfu rwa Selewukusi, igihe Antiyokusi witwaga Epifani yafataga
ubwami, Jason umuvandimwe wa Oniya yakoraga cyane kugirango abe hejuru
padiri,
4: 8 Gusezeranya umwami kumusabira magana atatu na mirongo itandatu
impano ya feza, hamwe nandi yinjiza impano mirongo inani:
4: 9 Usibye ibyo, yasezeranije gutanga izindi ijana na mirongo itanu, niba ari we
irashobora kugira uruhushya rwo kumushiraho ahantu ho gukorera imyitozo, no kuri
gutoza urubyiruko mumyambarire yabanyamahanga, no kubandika
y'i Yerusalemu ku izina rya Antiyokiya.
4:10 Ibyo umwami amaze kubyemera, akamushyira mu kuboko
gutegeka yahise azana igihugu cye muburyo bw'Abagereki.
4:11 Kandi amahirwe yumwami yahawe Abayahudi bidasanzwe
uburyo bwa Yohana se wa Ewupolemu, wagiye ambasaderi i Roma
ubwumvikane nubufasha, yakuyemo; no gushyira hasi guverinoma yari
nk'uko amategeko abiteganya, yazanye imigenzo mishya inyuranyije n'amategeko:
4:12 Kuberako yubatse yishimye ahantu ho gukorera imyitozo munsi yumunara ubwawo, kandi
yazanye abasore bakuru ayobowe, atuma bambara a
ingofero.
4:13 Ubwo ni bwo burebure bw'imyambarire y'Abagereki, no kwiyongera kw'abanyamahanga
imyitwarire, binyuze mubitutsi bikabije bya Jason, ibyo bitubaha Imana
ishyano, kandi nta mutambyi mukuru;
4:14 Ko abatambyi batinyutse gukorera igicaniro, ariko
gusuzugura urusengero, no kwirengagiza ibitambo, byihutiye kuba
abasangira amafaranga atemewe mu myitozo, nyuma ya
umukino wa Discus yarabahamagaye;
4:15 Ntabwo dushiraho icyubahiro cya ba sekuruza, ahubwo dukunda icyubahiro cya Uwiteka
Abagereki muri byose.
4:16 Bitewe n'amakuba yabagwiririye, kuko bari bafite
abanzi babo n'abihorera, umuco wabo bakurikije cyane, kandi
kuri bo bifuzaga kumera muri byose.
4:17 Kuberako atari ikintu cyoroshye gukora nabi amategeko y'Imana: ariko
igihe gikurikira kizatangaza ibyo bintu.
4:18 Noneho igihe umukino wakoreshwaga buri mwaka wizera wabitswe i Tiro, Uwiteka
umwami ahari,
4:19 Uyu Jason utagira impuhwe yohereje intumwa zidasanzwe ziva i Yerusalemu, bari
Antiyokiya, gutwara ibitambo magana atatu bya feza kubitambo
ya Hercules, ndetse n'abayitwaye batekerezaga ko idakwiye gutanga
ku gitambo, kuko ntibyari byoroshye, ariko kubikwa
ku bindi birego.
4:20 Aya mafranga rero, kubireba, yoherejwe kuri Hercules '
igitambo; ariko kubera abayitwaye, yakoreshwaga kuri
gukora ikigali.
4:21 Apolloniyo mwene Menesteyo yoherejwe muri Egiputa kubwa Uwiteka
kwimikwa k'umwami Ptolémée Philometor, Antiyokusi, kumwumva
kutagira ingaruka nziza kubibazo bye, byateganijwe kumutekano we:
Ahagera i Yopa, hanyuma ava i Yeruzalemu:
4:22 Aho yakiriwe neza na Jason, n'umujyi, kandi yari
yazanye itara ryaka, hamwe n'induru nini: hanyuma nyuma
ajyana n'umutware we i Fenisiya.
4:23 Nyuma yimyaka itatu, Jason yohereje Menelasi, Simoni wavuzwe haruguru
muvandimwe, kwishura amafaranga umwami, no kumuzirikana
ibintu bimwe na bimwe bikenewe.
4:24 Ariko azanwa imbere y'umwami, amaze gukura
we kubwiza bugaragara bwimbaraga ze, yabonye ubupadiri kuri
ubwe, atanga ibirenze Jason impano magana atatu ya feza.
4:25 Nuko aje afite inshingano z'umwami, nta kintu na kimwe akwiriye cyo hejuru
ubupadiri, ariko kugira umujinya w'umunyagitugu w'umugome, n'uburakari bwa a
inyamaswa y'inkazi.
4:26 Hanyuma, Jason wari watesheje agaciro murumuna we, akamwangiriza
undi, ahatirwa guhungira mu gihugu cy'Abamoni.
4:27 Menelasi rero abona igikomangoma, ariko kubijyanye n'amafaranga yari afite
yasezeranije umwami, ntabwo yabitegetse neza, nubwo Sostratis
umutegetsi w'ikigo yabisabye:
4:28 Kuko kuri we yateranaga guterana kwa gasutamo. Kubera iyo mpamvu
bombi bahamagawe imbere y'umwami.
4:29 Menelasi asiga murumuna we Lusimaki mu cyimbo cye cy'ubusaserdoti;
na Sostratus basize Crates, wari guverineri wa Sipuro.
4:30 Mugihe ibyo bintu byakoraga, ibya Taruso na Mallos barabikoze
kwigomeka, kuko bahawe inshoreke y'umwami, yitwa
Antiyokusi.
4:31 Umwami yihutira gutuza ibintu, asiga Andoroniko,
umuntu ufite ubutware, kumwungirije.
4:32 Menelasi, akeka ko yabonye igihe cyiza, yaribye
ibikoresho bimwe na bimwe bya zahabu bivuye mu rusengero, abiha bimwe muri byo
Andoronike, bamwe ayigurisha muri Tiro no mu mijyi ikikije.
4:33 Ibyo Onias amaze kumenya ingwate, aramucyaha, arigendera
ahera i Daphne, aryamye muri Antiyokiya.
4:34 Ni cyo cyatumye Menelasi atandukanya Andoronike, aramusenga ngo amusabe Oniya
mu biganza bye; abemeza aho, bakaza kuri Oniya muri
uburiganya, amuha ukuboko kwe kw'iburyo n'indahiro; kandi nubwo yakekwaga
na we, nyamara amwumvisha ko avuye ahera: uwo
ako kanya araceceka atitaye ku butabera.
4:35 Kubitera Abayahudi gusa, ahubwo ni benshi mu yandi mahanga,
yafashe uburakari bwinshi, kandi bababajwe cyane n'ubwicanyi bwarenganijwe
umugabo.
4:36 Umwami agarutse avuye ahantu hafi ya Silisiya, Abayahudi
ibyo byari mu mujyi, na bamwe mu Bagereki banze ukuri
nanone, binubira kuko Onias yiciwe nta mpamvu.
4:37 Ni cyo cyatumye Antiyokiya ababara cyane, akagira impuhwe, ararira,
kubera imyitwarire idahwitse kandi yoroheje yapfuye.
4:38 Amaze gucanwa n'uburakari, ahita akuramo Andoronike
yijimye, akodesha imyenda ye, amuyobora mu mujyi wose
aho hantu nyine, aho yari yagiriye nabi Oniya,
ngaho yishe umwicanyi wavumwe. Nguko uko Uwiteka yamuhembye ibye
igihano, nk'uko yari abikwiye.
4:39 Noneho igihe Lisimakusi yari amaze gukorerwa amasakaramentu menshi mu mujyi
byemejwe na Menelasi, n'imbuto zacyo zikwirakwira mu mahanga,
rubanda rwateranira hamwe kurwanya Lysimachus, benshi
inzabya za zahabu zimaze gutwarwa.
4:40 Aho rubanda rusanzwe ruzamuka, rwuzuye umujinya,
Lysimachus yitwaje intwaro abantu bagera ku bihumbi bitatu, atangira kubanza gutanga
urugomo; umwe Auranus kuba umuyobozi, umuntu wagiye kure mumyaka, kandi oya
bike mubuswa.
4:41 Babona igerageza rya Lysimachus, bamwe muri bo bafata amabuye,
clubs zimwe, izindi zifata umukungugu wuzuye umukungugu, wari ukurikiraho, guta
bose hamwe hamwe kuri Lusima, n'ababashyizeho.
4:42 Nguko uko benshi muri bo bakomeretse, abandi bakubita hasi, kandi
bose bahatiye guhunga: ariko kubijyanye na kiliziya ubwe,
we bamwiciye iruhande rw'ikigega.
4:43 Muri ibyo bibazo rero habayeho ikirego
Menelasi.
4:44 Umwami ageze i Tiro, abantu batatu boherejwe bava i
sena yasabye impamvu imbere ye:
4:45 Ariko Menelasi, amaze guhamwa n'icyaha, yasezeranije Putolemeyi mwene
Dorymenes kumuha amafaranga menshi, aramutse atuje umwami
we.
4:46 Aho Putolemeyi ajyana umwami kuruhande runaka, nkuko bimeze
bagombaga gufata ikirere, bakamuzana kugira ikindi gitekerezo:
4:47 Kubera ko yirukanye Menelasi mubirego, ninde
utitaye kumpamvu mbi zose: kandi abo bakene, ninde,
niba baravuze icyabateye, yego, mbere yabasikuti, bagombye kugira
yaciriwe urubanza rw'umwere, abo yaciriye urwo gupfa.
4:48 Nguko uko abakurikiranye ikibazo ku mujyi, no ku baturage, kandi
kubikoresho byera, bidatinze byahanishwa igihano kidakwiye.
4:49 Ni cyo cyatumye na Tiro, bimuka banga icyo gikorwa kibi,
yatumye bashyingurwa mu cyubahiro.
4:50 Kandi rero kubwo kwifuza kwabo bari bafite imbaraga Menelasi
yagumye akiri mubuyobozi, yiyongera mubibi, no kuba mukuru
umugambanyi ku baturage.